George Soros ĉeestis simpozion de UEA
La titolo de la ĉi-jara Novjorka simpozio de UEA estis "De Zamenhof al Soros". La aranĝon partoprenis sepdeko da homoj, kaj la iniciatinto de Esperanto mem ĉeestis en la formo de nova anglalingva biografieto, tradukita kaj redaktita versio de la pli ampleksa esperantlingva verko, verkita kaj eldonita de Aleksandr Korĵenkov antaŭ du jaroj.
Ralph Dumain prezentis studon pri usonaj gazetaraj artikoloj, aperintaj okaze de la vizito de Ludoviko Zamenhof en Usono, lige kun la Universala Kongreso en Vaŝintono en 1910, kaj la dokumentfilmisto Sam Green prezentis malnetan version de sia aperonta filmo pri Esperanto.
Atenton de ĵurnalistoj altiris precipe la ĉeesto de George Soros, kiu venis al la fina parto de la aranĝo por partopreni la lanĉon de la angla traduko de la libro Modernaj Robinzonoj, verkita de lia patro Tivadar Soros (Teodoro Schwartz) post longa militkaptiteco en Siberio post la unua mondmilito.
Survoje hejmen en Moskvo li ludis rolon en la fondiĝo de la unua soveta Esperanto-asocio, kaj poste en Budapeŝto kun siaj amikoj Kalocsay kaj Baghy lanĉis la revuon Literatura Mondo. Jam pli frue aperis diverslingvaj tradukoj de lia alia konata verko, Maskerado ĉirkaŭ la morto, pri la nazia okupacio de Hungario.
La ideo traduki al la angla ankaŭ la pli fruan verkon de Tivadar Soros aperis antaŭ pli ol dek jaroj, rakontas la tradukinto, Humphrey Tonkin:
- Mi faris la tradukon en 1999 laŭ peto de la familio Soros por kontentigi ilian scivolon pri la enhavo. Mi aldonis iom longan enkondukon kaj notojn. Ni de tempo al tempo interŝanĝis ideojn pri eventuala aperigo, sed nur relative lastatempe venis propono el Italio, ke oni faru italan tradukon kaj utiligu miajn enkondukon kaj notojn. La tradukon faris Margherita Denti (Margherita Bracci Testasecca) kaj la libro aperis ĉe eldonejo Gaspari pasintan aŭguston. Mi proponis al Mondial mian tradukon en la anglan, kaj tuj ricevis la permeson de la fratoj Soros, kiuj verkis antaŭparolojn.
Libera Folio: Kia estis la rilato de la familio Soros al la plano?
- Kiel vi scias, mi tradukis ankaŭ la verkon Maskerado ĉirkaŭ la morto en tiu sama periodo. Ĝin la familianoj decidis preskaŭ tuj aperigi. Ĝi aperis unue en tre sukcesa brita eldono en la jaro 2000 (ĝi estis felietone prezentita en du grandaj britaj taggazetoj kaj ankaŭ kiel libro), kaj en 2001 (bedaŭrinde en sama monato kiel la atako kontraŭ World Trade Center) ĝi aperis en Usono. Oni nun planas reeldonon. Ĉion ĉi mi mencias por klarigi, ke ambaŭ fratoj - Paul (la pli aĝa) kaj George - aktive interesiĝis pri mia laboro, kaj mi faris plurajn intervjuojn k. s. kun ili pri la patro.
Libera Folio: Kial vi mem opinias la nunan verkon inda je atento?
- Ambaŭ verkoj montras eksterordinarajn kuraĝon kaj inventemon - interesajn en si mem, sed ankaŭ kiel ŝlosilojn al la karaktero de ambaŭ fratoj (Paul estas tre sukcesa inĝeniero kaj entreprenisto).
La freŝa angla traduko, aperinta ĉe la Novjorka eldonejo Mondial, enhavas antaŭparolojn de ambaŭ fratoj Soros. La lanĉon de la verko dum la simpozio de UEA en Novjorko ĉeestis George Soros kaj lia filo Jonathan. George Soros parolis dum deko da minutoj pri sia patro, kaj pri la rolo, kiun Esperanto havis en lia propra vivo. Li plu memoras renkontiĝojn kun esperantistaj literaturistoj, okazintaj dum lia frua infanaĝo en Budapeŝto. Kiam li venis al Britio en 1947, li tuj kontaktis lokajn esperantistojn kaj ricevis helpon de tiuj.
Post la simpozio, ĵurnalisto demandis al George Soros, ĉu frazoj de Esperanto ankoraŭ restas en lia memoro. Senhezite li citis: “Eĉ guto malgranda, konstante frapante, traboras la monton granitan.”
Raportoj pri la simpozio aperis ne nur en esperantistaj retejoj, sed ankaŭ en la angla, interalie en la retejo de New York Times. Libera Folio publikigas tradukon de la teksto.
En la artikolo estis uzitaj informoj el raporto de ESF