Agado ekster UEA ne konkuras sed kompletigas
Dum la Universala Kongreso en Kopenhago okazis prezento de sendependaj fondaĵoj, por sciigi la esperantistaron pri ties planoj kaj ĝis-nuna agado. Prezentiĝis du fondaĵoj, Esperantic Studies Foundation (ESF) kaj Esperanto Internacia. Aktivuloj de tiuj fondaĵoj donis informojn pri la celoj kaj idealoj de tiuj fondaĵoj. Membroj de Edukado@Interreto (E@I) ĉeestis la prezenton pro tio ke E@I ricevas financan subtenon de ESF. E@I volis ĉeesti kaze ke ĉeestantoj havus demandon pri la projektoj kiuj ricevas ESF-monon.
La E@I-membroj kiuj ĉeestis atendis enui dum la prezento, ĉar kompreneble ili jam tre bone sciis pri kio temos, sed iĝis male. Ĉeestantoj vekiĝis el duondormo pro subita akra disputo. Kelkaj aktivaj membroj de UEA staris kaj plendis pri la ekzisto de sendependaj Esperanto-organizoj, t.e. Esperanto-organizoj kiuj ne estas regataj de UEA. Venis ardaj akuzoj pri la financa situacio en Esperantujo. “Ĉu ne tiuj sendependaj fondaĵoj forprenas monon de UEA-fondaĵoj?” laŭte scivolis tiuj aktivuloj. Fariĝis klare al la ĉeestantaj E@I-anoj ke tiuj aktivuloj, kaj eble esperantistoj ĝenerale, malmulton scias pri la agado de sendependaj fondaĵoj, kaj se ili scius pli, eble ili ne tiel rapide kontraŭus.
Ni en E@I, kiel ricevantoj de ESF-financado, scias multon pri la vasta gamo de grandaj kaj gravaj projektoj, kiuj ricevis financan subtenon de ESF. Por tiu kiu konas tiujn informojn, estas ŝoke aŭdi laŭtajn protestojn kontraŭ organizo kiu subtenas tiom da valoraj projektoj. Delonge, ESF ne aparte reklamis sin, do esperantistoj ne havis okazon konatiĝi kun ESF kaj kun ties laboro. Pro la evidenta manko de informoj en Esperantujo pri ESF, E@I decidis, ke indas informi la esperantistaron pri la ĝisnuna agado de ESF.
Rakontas E. James Lieberman, unu el la fondintoj de ESF:
- Humphrey Tonkin, Jonathan Pool kaj mi estis la fondinta triopo de ESF en 1968. Tra 30 jaroj, dum kiuj aliĝis David Jordan kaj Mark Fettes, ni eldonis raportojn kaj novaĵleteron por informi lingvistojn kaj edukistojn pri la ekzisto de Esperanto kaj ĝia merito kiel science esplorinda afero.
En la pasinteco ESF plejparte plenumis sian laboron per apogado de sciencaj esploroj kaj Esperanto-kursoj en Nord-Ameriko. ESF donacis monon al esploristoj, kiuj studis Esperanton kaj interlingvistikajn temojn, kaj subtenis komunikadon inter tiuj esploristoj. Delonge ESF apogas la Nord-Amerikan Someran Kursaron (NASK), unu- ĝis tri-semajnan Esperanto-kursaron, kiu okazas en Usono ĉiusomere ekde 1970.
En 1999, post ricevo de testamentita mono de William kaj Catherine Schulze, aktivaj usonaj esperantistoj, ESF subite povis fari multon pli ol ĝis tiam. Multegaj el la grandaj projektoj de la lastaj jaroj ricevis gravan financan subtenon de ESF. Kiel dirite, NASK ricevis subtenon de ESF dumlonge. Pli lastatempe, Edukado.net, tekstaro.com (serĉilo de Esperanto-korpuso) kaj "Springboard to Languages" ("Lingvosaltilo"), programo por instrui Esperanton en britaj lernejoj, ricevis subtenon de ESF. Simile okazis pri pluraj filmoj, inkluzive la instruan filmon "Pasporto al la Tuta Mondo", la inform-filmon "Esperanto estas...", kaj dokument-filmon pri Esperanto de Sam Green. Multaj unuopuloj ricevis ESF-subtenon por fari specifajn projektojn; ekzemple, Renato Corsetti ricevis financan subtenon por trejni instruistojn en Afriko. UEA mem ricevis subtenon por konservi la enhavon de Biblioteko Hodler.
Ne nur grandaj, sed ankaŭ relative malgrandaj projektoj ricevis subtenon de ESF. Ne eblas detale priskribi ĉiujn ekzemplojn, sed ĉi-sube, Marek Blahuš rakontis pri la projekto kiun li faris kun ESF-subvencio:
- Subvencio de ESF por interlingvistiko/esperantologio ebligis al mi komenci ampleksan projekton de cifereca prilaboro de informoj pri la unuaj 22.000 esperantistoj el la jaroj 1889-1909 kiel ilin registris Zamenhof. Tiuj datumoj ebligos fari analizojn de la komenca periodo de la Esperanto-movado kaj unuafoje en historio ni danke al ili povos ekhavi tre konkretan bildon pri la kronologie-geografia disvastiĝo de Esperanto en la pionira epoko. La projekto ankoraŭ daŭras, sed dum sia prezentiĝo dum la Esperantologia konferenco en la 96-a UK jam sukcesis "senspirigi" faman Esperanto-historiiston kaj alvenigi multajn entuziasmajn proponojn pri estonta daŭrigo fare de alia fama movadano."
E@I ricevis subtenon de ESF por pluraj projektoj; la plej grava kaj plej konata el tiuj projektoj estas lernu.net. lernu! estas senpaga paĝaro por lerni Esperanton, kiu proponas multege da lerniloj kaj aliaj rimedoj al siaj lernantoj; senpaga, kio tamen ne signifas senkosta. Multaj esperantistoj eble supozas ke UEA donas financan subtenon al retpaĝoj kiel lernu.net; tio, bedaŭrinde, ne veras. La projekto lernu! neniam ricevis financan subtenon de UEA. Tamen dum la 9-jara ekzisto de lernu.net, ĝi ricevis financan subtenon de 280.000 EUR de ESF.
Estas lernu!-uzantoj en multaj landoj, kiuj ne havas Esperanto-asocion. Tiuj lernantoj ne havas instruistojn pri Esperanto, sed pere de Interreto, lernu! portas senpagajn Esperanto-kursojn al iliaj hejmoj.
Kelkaj UEA-anoj evidente kredas ke la ekzisto de sendependaj fondaĵoj konkurencas kun UEA - konkurencas pri donacoj, pri servoj, aŭ pri aliaj aferoj. Tamen tiu konkludo ne havas sencon, ĉar ĝi montras miskomprenon de ESF kaj de la misio de ESF. Multaj ESF-estraranoj estas aktivaj en UEA, kaj ESF mem havas apartan mision ol tiu de UEA.
Humphrey Tonkin, kunfondinto de ESF kaj eksa prezidanto de UEA, tre bone klarigis la lokon de ESF en la Esperanto-movado:
- Ĉiu iom matura kultura movado devas tri aferojn fari: unue, daŭrigi siajn sukcesajn programojn, due, subteni esplorojn, kaj trie, lanĉi novajn iniciatojn. La tradicia Esperanto-movado, kiu konsistas el organizaĵoj kun kotizantaj membroj, faras sian eblon realigi la unuan. La dua estas orfo: neniu sisteme subtenas sciencajn esplorojn pri Esperanto kaj lingvaj problemoj. La tria estas ege esenca en momento de rapida teknologia ŝanĝiĝo kiel la nuna – kiam precipe junaj homoj interkomunikas kaj ĉerpas siajn informojn laŭ tute aliaj manieroj. Ni bezonas fondaĵojn, kiuj kapablas rapide interveni por subteni esplorojn, kaj eĉ pli rapide interveni por komenci tute novajn iniciatojn en tute novaj medioj. Tiun gravan rolon ni celas en ESF. Ni laboras en partnerado kun la tradicia Esperanto-movado kaj klopodas ĝin suplementi per niaj subvencioj kaj niaj investoj en la nova teknologio, kiu montras la vojon al la estonteco por Esperanto (Lernu, Edukado, Esperanto-aktuale k.s.).
Ne eblas detale priskribi ĉiun projekton kiu ne povus ekzisti sen ESF. Pro la longdaŭra kaj elstara agado de ESF, E@I lastatempe lanĉis donac-kampanjon por danki al ESF por la ĝisnuna subteno, kaj por festi la aliĝon de la 100.000-a uzanto de lernu!.
Bonvolu viziti la paĝon €100.000 por ESF por legi komentojn pri la kampanjo de gravuloj de Esperantujo kaj de ricevintoj de ESF-financado. Pri ESF mem, vi povas legi pli profunde ĉe Esperantic.org .
Erin Piateski
teamano de lernu! kaj aktivulo de E@I
Al ESF mi konsilus haltigi la elspezadon de la mono lau la principo de la akvovershumilo (kiel oni diras en Svislando) por spronigi diversajn florojn kaj rekonsideri la veran indecon kaj sencohavon de la apogado kaj financado. Kompreneble tio ne povas plachi al tiuj, kiuj ghis nun diversmaniere finance profitis de tiu ESF-mono.
Nature, mi apartenas al tiuj, kiuj preferas la apogon de seriozaj sciencaj agadoj, malfavore al dubindaj propagandaj aktivecoj.
La suprajn ciferojn mi ne emas komenti. Vershajne "ili ne sciis, kion ili faris" (lau la Biblio).