Novaj gvidlinioj subigas la revuon de UEA al estrara kontrolo
Kiel unu el siaj lastaj decidoj, la foriranta estraro de UEA dum la Universala Kongreso en Havano en julio 2010 decidis ne longigi la kontrakton pri la redaktado de revuo Esperanto kun Stano Marček, kiu havas la taskon ekde la demisio de István Ertl fine de la jaro 2001. Por trovi novan redaktoron, la estraro decidis organizi malferman konkurson pri la posteno.
La decidon sekvis eksplodo de kritiko flanke de laŭta grupo de subtenantoj de la nuna redaktoro. Sekve de tiu kritiko, en septembro la nova estraro de UEA post voĉdono decidis portempe nuligi la kontraktonuligon. Laŭ la tiama decido, la kontrakto de Stano Marček nun validas ĝis la prepariĝo de la julia-aŭgusta numero, kio devus okazi meze de junio.
La estraro tiam klarigis, ke antaŭ ol eventuale anonci konkurson pri la redaktora posteno, necesos ellabori novan redaktopolitikon por la publikaĵoj de UEA, laŭ la postuloj de la subtenantoj de Stano Marček. Unu el la plej laŭtaj inter tiuj estis Renato Corsetti, eksprezidanto de UEA.
Eĉ li tamen evidente ne sciis, kion enhavis la ĝisnuna dokumento, kiu validis dum lia prezid-periodo. Kiam la estraro publikigis la malnovan dokumenton pri redaktopolitiko por ekigi komitatan diskuton pri ĝi, Renato Corsetti erare pensis la tekston nova skizo. "Mi rigardis ĝin kaj unuarigarde ĝi ŝajnas bona", li skribis en la komitata diskutejo, kvankam ĝuste la refaron de tiu dokumento li pli frue opiniis urĝega tasko.
La skizo de la nova dokumento, kiun la estraro publikigis la 11-an de marto, post kvinmonata laboro, interalie aldonas postulon, laŭ kiu la revuo ne publikigu enhavon "kiu povus esti konsiderata antaŭjuĝa, aŭ kiu povus ofendi membrojn de UEA en difinita lando aŭ de difinita nacio pro alia politika aŭ religia opinio".
Libera Folio petis al Barbara Pietrzak, la ĝenerala sekretario de UEA, klarigi, kiel la proponataj novaj gvidlinioj diferencas de la malsamaj. Laŭ ŝi, la nova dokumento estas pli kohera kaj akcentas "malfermitecon":
- La proponataj gvidlinioj pli klare kaj detale skizas la kadron por la papera kaj elektronika revuo Esperanto. Ĝi estas la organo de UEA, kaj tial devas esti periodaĵo vaste malfermita al la membraro kaj ankaŭ al la Esperanto-parolantaro ĝenerale. Ĝuste la malfermiteco estas unu el la avantaĝaj diferencoj inter la du dokumentoj. Krome estis forigitaj kelkaj teknikaj paragrafoj, kiuj en la antaŭa okupis multan lokon - kiel anoncoj kaj recenzoj, kaj krome aperritmo. Ilia loko prefere estas en laborkontrakto.
La organo de la Eperanta Civito, Heroldo Komunikas, taksas, ke la novaj gvidlinioj limigas la liberecon de la redaktoro. Iom simile opiniis ankaŭ Renato Corsetti, kiu komentis en la komitata diskutejo: "Unualege ĝi impresas (ĝenerala impreso) iom pri direktisma ol la antaŭa."
La antaŭa redaktoro de la revuo Esperanto, István Ertl, ne komplete malsamopinias.
- La alineo laŭ kiu oni evitu ofendi la membrojn de la asocio pensigas, ĉu oni entute opinias la redaktoron adolto. Cenzureca estas ankaŭ la postulo, ke la redaktoro devas "anticipe informi kaj konsulti la estraranojn pri tekstoj, kiuj rekte tuŝas iliajn respondecojn en UEA".
Ĝenerale István Ertl tamen ne vidas grandan diferencon kompare kun la pli frua versio de la gvidlinioj, kaj ne bone komprenas, por kio la tuta afero utilas.
- Ekzemple la alineo pri la rajto de la ĝenerala direktoro haltigi publikigon ĝis estrara decido ne estas nova, sed dum mia redaktora periodo ĝi neniam estis uzita. Rilate la gvidliniojn ĝenerale ŝajnas al mi, ke monto naskis muson. Kaj ajnakaze, pli ol la gvidlinioj gravas la profesieco de la redaktoro.
Laŭ Barbara Pietrzak, la proponata alineo pri evito de "ofendaj" tekstoj temas pri kultura sentemo, ne pri cenzuro:
- Ĝi esprimas singardan zorgon pri tio, ke nia komuna lingvo ne vualu la ekzistantajn kulturajn diferencojn inter la membroj de la Esperanto-komunumo. Jes, ni parolas komunan lingvon, sed ne ĉiam ni sufiĉe bone konscias, ke iuj vortumoj por ni kompreneblaj povas esti miskomprenitaj de aliaj, kreskintaj en alia kultura medio.
Ankaŭ la postulo, ke la finredaktita revuo estu sendita al la prezidanto aŭ alia komisiito de la estraro antaŭ publikigo, laŭ ŝi ne influas la liberecon:
- Ĝi ne limigas liberon de redaktoro, ĉar temas pri jam presopreta revuo. Sekve de la estrara diskuto tio estis enmetita, kun la intenco, ke “ju pli da okuloj rigardas la tuj presotan revuon, des pli bone por elsarki la lastajn eraretojn".
Laŭ Probal Dasgupta, la nun proponataj gvidlinioj iugrade influos la rolon de la redaktoro, ĉar laŭ ili la redakcio devos regule informi kaj konsulti la estraron pri la enhavo de la revuo. Samtempe li akcentas, ke la komitato ankoraŭ diskutas la aferon.
- Nur post la finiĝo de la diskuto en la Komitato eblos reveni al la demando, ĉu la nuna redaktoro aŭtomate daŭrigos aŭ ĉu la Asocio anoncos konkurson, klarigas Probal Dasgupta.
Libera Folio: Stano Marček nun redaktas ankaŭ la revuon de Germana Esperanto-Asocio. Ĉu tio iel influos liajn taskojn ĉe UEA? Ĉu la redaktado de la revuo de UEA ne estas plentempa laboro?
Probal Dasgupta: - Ni ankoraŭ ne decidis, ĉu nur unu homo estu "la redaktoro de la revuo", kaj tial ni ankoraŭ ne scias, ĉu iu unuopulo devos trakti la redaktadon de la papera revuo de UEA (plus reta versio) kiel plentempan laboron. Oni revizias la mapon de la komunikaj laboroj farendaj. Vi povas esti certa, ke la diskutoj ne lasos la nunan mapon senŝanĝa.
Laŭ Barbara Pietrzak la komitata diskuto pri la redaktaj gvidlinioj povos daŭri ĝis la fino de marto, do supozeble la dokumento estos konfirmita en la sekva estrarkunsido, okazonta en la Centra Oficejo meze de aprilo. Tiam kredeble estos traktita ankaŭ la demando pri la eventuala longigo de la redaktora kontrakto de Stano Marček.
Pri la alineo pri evito de "ofendaj" tekstoj:
"La revuo devas eviti materialon, kiu povus esti konsiderata antaujugha, au kiu povus ofendi membrojn de UEA en difinita lando au de difinita nacio pro alia politika au religia opinio."
Chu nemembrojn de UEA la revuo rajtas ofendi? Tio ne helpos en la membrovarbado.
"La chefa gvidilo de la redaktoro estu chiam la Statuto de UEA."
Se ni jam havas la Statuton, kial krei pliajn gvidilojn? Kiam gvido troas, oni perdighas.
"Pri tiu chi kaj pri aliaj demandoj la redaktoro, en kazo de dubo konsultu la Estraron kaj Gheneralan Direktoron".
Kial do? Chu ili estas iel mirakle pli spertaj pri kulturaj diferencoj ol la redaktoro?
Barbara pravas ke ni devas zorgi "pri tio, ke nia komuna lingvo ne vualu la ekzistantajn kulturajn diferencojn inter la membroj de la Esperanto-komunumo." Sed homon kiu ne zorgas pri tio, oni ne dungu kiel redaktoron, punkto fino.
Tio "ke la finredaktita revuo estu sendita al la prezidanto aŭ alia komisiito de la estraro antaŭ publikigo" *char* “ju pli da okuloj rigardas la tuj presotan revuon, des pli bone por elsarki la lastajn eraretojn" - pardonu, sed tio estas ridinda. Chu ni elektas estraranojn au provlegistojn?
La tuta gvidlinio sonas kiel Orwell-a duobla parolo. Samtempe oni striktigas la estraran kontrolon kaj parolas pri "malfermeco". En demokratiaj landoj asociaj gazetoj klopodas esti forumo por la opinioj kaj prioritatoj de la membraro, ne de la estraro. Tio ech pli gravas en Esperantujo, kie ekzistas principe nur asociaj gazetoj - kaj Libera Folio, kompreneble.
Pli ol kreado de gvidlinioj, gravas ellaboro de ghenerala komunikada strategio - kaj plibonigo de la revuo. Bonan revuon kreas tamen redaktoro, ne gvidlinioj.
amike
István Ertl