Tra la mondo ni dependas de Usono en multaj internaciaj aferoj, kaj tio fariĝas aparte evidenta en momentoj, kiam Usono ne plu volas ludi la rolon de policisto sed tiun de mafiestro de la mondo. Tio validas ankaŭ pri la angla lingvo. Eble en ĉi tiuj malcertaj tempoj ne plu estas tiom absurda la ideo pri lingvo, kiu povus unuigi anstataŭ disigi la homaron, skribas Marc van Oostendorp.
La usona prezidanto Donald Trump kaj vicprezidanto JD Vance lerte uzis la ilon de potenco nomatan ’lingvo’ dum sia renkontiĝo kun la ukraina prezidanto Volodimir Zelenskij lastvendrede. Ilia celo estis timigi kaj superruzi sian kunparolanton, kaj la fakto, ke la konversacio okazis en la angla, donis al ili klaran avantaĝon.
Aŭskultante anglalingvajn paroladojn de Zelenskij en la lastaj jaroj, oni rimarkas, ke li plibonigis sian lingvaĵon por pli efike plenumi sian diplomatian rolon. Ĉu Trump aŭ Vance regas alian lingvon krom la angla, restas nekonate. Ili profitis de sia denaska lingvo por starigi lingvan baron kontraŭ Zelenskij, kiu bezonis frakcion de sekundo pli por vortumi siajn pensojn. Tiun mallongan momenton la usonanoj lerte utiligis.
La mondo jam kutimiĝis al la angla kiel la lingvo de la internacia ordo – ŝajne neŭtrala ilo por komunikado. Sed kiel la esperantistoj certe scias, tio signifas, ke la plimulto de la homaro devas lerni ĝin kun granda penado, nur por trovi sin superita de homo, kiu havas la naturan avantaĝon paroli sian denaskan lingvon.
Tra la mondo ni dependas de Usono en multaj internaciaj aferoj, ne nur lingvaj, kaj tio fariĝas aparte evidenta en momentoj, kiam Usono ne plu volas ludi la rolon de policisto sed tiun de mafiestro de la mondo. Multaj kernaj aspektoj de la interreto restas en usonaj manoj. Eŭropaj registaroj kaj entreprenoj stokas vastajn kvantojn da sentemaj datumoj en usonaj serviloj, kiujn usonaj aŭtoritatoj povas aliri sub certaj kondiĉoj.
Sed la sama problemo validas por la angla lingvo. Oni ofte prezentas ĝin kiel neŭtralan lingvon, sed kiel ni scias, ĝi estas la lingvo de malgranda grupo de ŝtatoj, kiuj devenas de la brita imperio. Donald Trump komprenas ĉi tiun potencon pli bone ol multaj: en la tago de la renkontiĝo kun Zelenskij, li dekretis, ke la angla fariĝu la sola oficiala lingvo de Usono.
Nun, kiam la monda ordo ŝanceliĝas, ni havas la ŝancon rekonstrui ĝin pli juste kaj demokratie – tiel ke ne unu sola popolo havu specialajn privilegiojn en internacia interagado. Alivorte, la klasikaj argumentoj de Zamenhof pri neŭtrala mondlingvo ree fariĝas aktualaj.
Dum longa tempo oni mokis tiun ideon, konsiderante ĝin naiva, ĉar la mondo ja elektis la anglan. Sed eble, en ĉi tiuj malcertaj tempoj, ĝi ne plu estas tiom absurda: lingvo, kiu povus unuigi anstataŭ disigi la homaron. Lingvo, kiu jam dum pli ol jarcenton funkcias en malgranda, sed dediĉita komunumo, kaj en kiu oni povas ĉion fari kion oni bezonas en internacia komunikado sur pli justa bazo.
Ĉu tio signifas, ke tiam ne plu ekzistus politikistoj, kiuj misuzas sian potencon? Ankaŭ pri tio ni jam trovis la respondon: kompreneble ne estus tiel. Sed unu potenca ilo estos forprenita el iliaj manoj.
Marc van Oostendorp
Nederlanda versio de la artikolo aperis en de Volkskrant
.
@Libera Folio Oni povas aldoni, ke ĉe negocoj en Londono, okazintaj poste, Zelenskij ne plu parolis angle.
Mi estas usonano kaj mi scias ke vi pravas. Dum jardekoj usonanoj iĝas pli radikalaj kaj samtempe pli stultaj. (kialo nekonata)
Ke ili elektas stultulon kun tendenco al kruela diktatoreco al la plej potenca posteno 2 fojojn devas esti pruvo, ĉu ne?
Usono ne rajtas esti la superpotenco de la mondo. Usono meritas malestimon fakte, kaj se la mondo volas pli neŭtralan komunan lingvon, tio havus sencon.
Kiel usonano, mi bedauxrinde samopinias.
“Ĉu Trump aŭ Vance regas alian lingvon krom la angla, restas nekonate”. Tiu acxulo Trump apenaux regas ecx la anglan kaj foje parolas kaj ofte skribacxas kvazaux sepjaragxa knabo.
En la artikolo tekstas pri la monda ordo, ke “… ni havas la ŝancon rekonstrui ĝin pli juste …”, kaj miakomprene unu ilo por tio estas efektivigo de neutrala interlingvo, kiel Esperanto.
Kiel konkrete ni utiligu tiun shancon?
Kiu konkrete devas fari konkrete kion?
Miasperte estas du chefaj kategorioj de “ni”:
La ordinaraj esperantistoj interesighas esence pri tio, kie kaj kiam okazos la venonta koncerto kun Esperanto-muziko (au simila arangho). Kaj ke ili tion eksciu plej eble antau la fino de la arangho, pri tio okupighas la anoj la alia kategerio: la organizantaj esperantistoj.
Por efektivigo de majestaj celoj, kiel ekzemple “Esperanto – chefa interlingvo”, apenau restas sufiche da aktivuloj, chu ne?
Bonvole legu la komenton de Lu Wunsch-Rolshoven de 2016-03-24 21:08: “Forlasu la esperon, ke UEA efike okupiĝos pri la disvastigo de Esperanto.”
“La ordinaraj esperantistoj interesighas esence pri tio, kie kaj kiam
okazos la venonta koncerto kun Esperanto-muziko (au simila arangho)”
Kaj kio precize estas malbona en tio?
> komenton de Lu Wunsch-Rolshoven de 2016-03-24 21:08: “Forlasu la esperon, ke UEA efike okupiĝos pri la disvastigo de Esperanto.”
Ĉu tiun komenton Wunsch-Rolshoven faris antaŭ aŭ post ol fariĝi UEA-dungito?
Hans: “Kaj kio precize estas malbona en tio?”
Nu, mi ne skribis, ke en tio estas io malbona.
Mi demandas min, kiel – konsidere tion, ke la esencaj intereso kaj okupokampo de la plej multaj esperantistoj estas Esperanto-aranghoj – estas utiligebla la shanco rekonstrui la mondan ordon pli juste per Esperanto.
Tiel okazas, ĉar ĝis nun oni povas observi, ke per Esperanto oni faras nur koncertojn kaj alian etosumadon similan. Kiam oni vidos, ke per Esperanto eblas efektivigi celojn vere “majestasjn”, tiaj aktivuloj tuj aperos.
Dankon al István Ertl, kiu atentigis min pri tiu ĉi artikolo en Facebook. Mi esence konsentas kun Marc, la precipa punkto de mia nemulta nekonsento estante ke mi ne kredas ke “la klasikaj argumentoj de Zamenhof pri neŭtrala mondlingvo ree fariĝas aktualaj” – tio ĉar ili neniam estis neaktualaj. Tiel, mi nek kredas ke Trump donis novajn argumentojn, kvankam li eble memorigis pri la ĉiam validaj malnovaj.
Nek estis io nova, kiel implicite, en tio kion faris Trump kaj Vance. Profiti denaskan anglalingvecon estas tute kutime en tiaj situacioj, kiel ni ĉiuj devus scii. Multe en la artikolo forvaporiĝas kun la konstato ke Zelenskij simple povus esti uzinta interpretiston – kiel li poste faris en Londono laŭ komento tie ĉi. Povas do temi same pri nesaĝa vanteco kaj troa memfido de Zelenskij, kiel pri escepte ruza profitemo de la usonanoj.
Mi ne komprenas kaj iel dubas la aserton, ke “Usono ne plu volas ludi la rolon de policisto sed tiun de mafiestro de la mondo”. Mi ne scias pri Trump, sed plimulto de la homoj kiuj elektis lin ne deziras ke ilia lando estu aŭ policisto aŭ mafiestro: ili precipe okupiĝas pri sia propra lando kaj ĝia restarigo post la katastrofa administracio de la kaduka kaj korupta sentaŭgulo Biden. Mi ne volas defendi mafiecajn agojn de la nuna prezidento, sed tia ne estis la intenco de la ĝenerala popolano en la elekto. Same kiel aliaj politikistaĉoj (kiel ekzemple Zelenskij), Trump promesis pacon sed liveras ion alian. Krome, se ekzistas mafio ĝi ne estas ekskluzive usona, kaj ĝi ĉiuokaze iĝas pli korporacia ol normal-registara.
Fine, mi ĝojas ke Trump deklaris la anglan la sola oficiala lingvo de Usono. Krom ke ne temis pri Esperanto aŭ alia planlingvo, tio laŭ mi estis konforma al la Zamenhofa idealo pri la uzado de unu lingvo per kiu la homoj povu kompreni unu la alian, prefere al la problemplena plurlingveco de la tiama Bjalistoko, aŭ al la simile problema multlingvismo strange kaj sinkontraŭdire papagata de lastatempaj esperantistoj. En la kazo de Usono, la angla estas delonge establita kaj interkonsentita; estas pli komplikite en la kazo de Ukrainio, kaj eble jen la plej granda parto de la problemo. Mi ofte duonŝerce diras ke multaj problemoj solviĝus aŭ se Jesuo revenus, aŭ se la homoj lernus Esperanton. Ĉar estas neverŝajne ke Jesuo revenos, kaj treege malverŝajne ke la ukrainianoj lernos Esperanton – kaj cetere ĉar uson/NATO-kuraĝigitaj ukrainlingvanoj ne povis lasi la ruslingvanojn en paco – ni povas bonvenigi la espereble baldaŭan finon de la horora militaĉo en Ukrainio, kun ĝia responda modifo de la koncerna landlimo.
“Mi ne volas defendi mafiecajn agojn de la nuna prezidento, sed tia ne estis la intenco de la ĝenerala popolano en la elekto.”
Se tia ne estis la intenco de la ĝenerala popolano, kion do intencis la ĝenerala popolano (re)elektante faŝisman rasisman masklisman krudan senkleran mensmalsanan krimkondamnitan frenezulon?
Vi – same kiel la aliaj liberafolianoj, ŝajne – bele lernis la bone disvastigitajn kalumniaĵojn pri Trump. Gratulon. Pri iuj el ili mi konsentas kaj pri aliaj ne, sed ĉiuokaze mi povas respondi al via demando. La ĝenerala popolano reelektis la dirite faŝisman rasisman masklisman krudan senkleran mensmalsanan krimkondamnitan frenezulon Trump ĉar li estis, kun ĉiuj siaj difektoj, tamen preferinda al la idiota putino kiu prezentiĝis kiel la sola alternativo, kaj kiu certe estus daŭre marionetaĉinta same kiel la korupta kaj kaduka Biden. La aferoj vere estis tiel malbonaj ke eĉ Trump akcepteblis, kvankam la mensogaj amaskomunikiloj ne komunikis tion. Eĉ homoj kiuj malŝatas la homon Trump – kiel mi, ekzemple, kiu ne voĉdonis por li sed certe nek estus voĉdoninta por la alia – emas esti kontenta pri lia prestado en la unua monato de lia deĵoro. Li estas aĉega pri iuj aferoj, sed surprize nemalbona pri aliaj. Li estas, je la absolute plena minimumo, pli kapabla ol la fetora kadavro kiun li anstataŭis, aŭ la sencerba kaj ridinda hahaulino Harris.
“Vi – same kiel la aliaj liberafolianoj, ŝajne – bele lernis la bone disvastigitajn kalumniaĵojn pri Trump.”
Mi ne lernis: mi observis kaj mem atingis konkludojn. Cetere mi forgesis du adjektivojn, eble ankaŭ pri tiuj vi konsentus (aŭ ne): venĝema kaj infankaprica. Kaj denove (ho surprizo) mi ilin ne lernis sed mem elobservis. Kaj mi ne certas, ĉu la adjektivolisto estas elĉerpita.
“Li estas aĉega pri iuj aferoj”
Pri tio oni povas nur konsenti.
“sed surprize nemalbona pri aliaj”
Surprizu nin per tiuj liaj de ni nekonataj heroaĵoj.
Vi observis tra filtriloj, kaj estas diveneble ke tiuj filtriloj estis samaj aŭ samspecaj kiel tiuj kiuj donis la samajn uniformecajn opiniojn al la aliaj. Iuj el la negativaj trajtoj de Trump estas rekte observeblaj, sed aliaj ne. (Eĉ kiam temas pri rekta observado, la selekto de vidaĵoj kutime estas prizorgita kun biaso.) Vi karakterizis lin kiel ”krimkondamnitan”, ekzemple, sed tio ne venis de li mem, kaj estas agnoskite eĉ de usonaj demokratoj ke la akuzoj kontraŭ li estis pure politike motivitaj kaj ne estus okazintaj se li ne estus prezidenta kandidato. Li ja meritas almenaŭ plurajn el la aliaj kritikoj, kaj mi ne volas defendi lin ĝenerale. Mi konsentas pri ”infankaprica”, sed ne pri ”venĝema”. Mi fakte taksas lin nesufiĉe ”venĝema” (por tiel dir)i, sed ne emas pridiskuti tion.
”Surprizu nin per tiuj liaj de ni nekonataj heroaĵoj.” Bonvolu. Mi skribis ”nemalbona” – ne tordu tiel frape. Mi ne volas defendi Trump, kiel mi ĵus skribis; des malpli mi volas laŭdi lin. Sed aparte en la nuna kunteksto, mi povas mencii kiel aparte nemalbona tion, ke li estas provanta peri pacon en Ukrainio. Mi duonŝerce diris al samdomano mia hodiaŭ, parolante pri kiel malpopularaj estas miaj lastatempaj skriboj tie ĉi, ke mi suspektas ke la liberafolianoj favoras al daŭrigo de la milito ĉar Trump volas ĉesigi ĝin kaj ili malamas Trump. Mi fakte ja suspektas tion, ne rimarkinte indikon kontraŭan.
Nun Meksiko rajtas invadi Usonon por defendi la lingvajn rajtojn de hispanlingvanoj, simile al Rusio pri Ukrainio.
Se tio estis celita kiel ŝerco, ha ha, tre amuze, dankon. Se ĝi tamen estis serioza kaj vi vere volis diri tion, eblas respondi.
Ioma simileco inter la du kazoj povas esti agnoskita, kaj eblas argumenti ke la hispanlingvanoj rajtas reteni sian lingvon – kion multaj el ili ja faras. Sed la simileco estas limigita, kaj la kazoj estas tre for de identaj. Estas pli kaj malpli evidentaj diferencoj, unu el la pli evidentaj estante ke la usonaj hispanlingvanoj ne sentas sin tiel mistraktataj kiel la ruslingvanoj en Ukrainio, kaj neniam petis helpon de Meksiko aŭ de ajna alia lando. Malpli evidente, ili ne loĝas en unu specifa regiono, tiel ke invado ne estus ebla eĉ se Meksiko havus militan forton por tio. Cetere, mi estas aŭdinta de hispanlingvanoj en Usono ke ili *volas* ellerni la anglan kaj asimiliĝi en la multetnan usonan kulturon, kiu ŝajnas pli alirebla kaj dezirata ol la ukraina por ruslingvanoj.
Sed ni turnu nin al la precipa praktika demando. Se lasi ke la hispanlingvanoj rajtas je registaraj dokumentoj en sia lingvo, kien meti la linion? Ĉu aliaj lingvaj malplimultoj ne havu la saman rajton? Kaj ja, la usona registaro estas etendinta similan privilegion al eĉ multaj aliaj lingvanaroj, je granda kosto, dum Usono nun havas ŝuldegon de pli ol 36 duilionoj da usonaj dolaroj kaj la jara interezo pri tio jam estas pli ol la mem enorma ”defendo”-buĝeto. La Trump-administracio provas limigi elspezojn kaj igi la registaron funkcii pli efike, ĝuste kiel la tradiciaj esperantistoj (kiel ekzemple Claude Piron, sed ne nur li) ĉiam kutimis argumenti pri la internaciaj instancoj.
Ni lasu, tamen, ke nun ke la eldonaĵoj de la usona registaro aperos nur en la angla, Meksiko rajtas invadi Usonon por defendi la lingvajn rajtojn de hispanlingvanoj. Krom se ni volas diskriminacii kontraŭ aliaj malplimultoj:
Ĉinio rajtas invadi Usonon por defendi la lingvajn rajtojn de ĉinlingvanoj.
Vjetnamio rajtas por tiuj de vjetnamlingvanoj.
Koreio rajtas por tiuj de korelingvanoj.
Filipinio rajtas por tiuj de tagaloglingvanoj.
Rusio rajtas por tiuj de ruslingvanoj.
Arabio rajtas por tiuj de arablingvanoj.
Haitio rajtas por tiuj de kreollingvanoj.
Francio rajtas por tiuj de franclingvanoj.
Portugalio kaj Brazilo por tiuj de portugallingvanoj.
Pollando rajtas por tiuj de pollingvanoj.
Germanio rajtas por tiuj de germanlingvanoj.
Japanio rajtas por tiuj de japanlingvanoj.
Kaj same Italio, Irano, Hindio, Pakistano, Somalio, Tajlando, Kamboĝo, Laoso, Tanzanio, Birmo, Nepalo kaj diversaj aliaj.
Ĉu vi konsentas pri ĉiuj tiuj invadorajtoj? Ĉu vi volas esti tiel sensenca?
Bone ke vi rimarkis la absurdecon de mia aserto. Kompreneble mi ne konsentas pri la invadorajtoj kiujn vi listigis. Sed ĉu ni samopinias ke suverena lando rajtas decidi kiu estas la oficiala lingvo kiun uzu la civitanoj por rilato al la instancoj; kaj ke alia lando en kiu oficialas lingvo kiu ne havas oficialan statuson en tiu suverena lando ne rajtas invadi ĝin por laŭdire defendi la lingvajn rajtojn de minoritata grupo? Se oni akceptus tiun invadorajton oni venus al la absurdaj situacioj kiujn vi listigis. Tamen Trump (kaj ĉu vi?) trovas akcepteble ke Rusio invadis Ukrainion por defendi la rajton de la ruslingvanoj tie. Ĉu eble pro tio ke laŭ vi la ruslingvanoj petis la intervenon? Ĉu tio signifas ke se la hispanlingvanoj en Usono petus subtenon de Meksiko vi pravigus invadon de Usono?
Tio ke la usonaj hispanlingvanoj ne koncentriĝas en iu landlima regiono ne estas argumento. Putin en la komenco atakis Kievon por en kelkaj tagoj laŭ eksplicitaj deklaroj renversi la ”nazian” registaron kaj anstataŭigi ĝin per alia rusamika. Ĉu vi akceptus ke Meksiko farus la samon en Usono?
Pardonu ke mi nur nun vidis vian mesaĝon de la 8-a de marto. Mi venis al Libera Folio nur por prikomenti la artikolon de Marc van Oostendorp priatentigitan de István Ertl en Facebook, kaj montriĝas ke oni ne estas informita kiam alvenas respondoj pri komentoj. Mi hodiaŭ venis nur por vidi la LF-ŝercon de la 1-a de aprilo, kiun mi supozis trovi. Sed tio kion mi vidis, ĉar ĝi estis la lasta LF-artikolo kiun mi legis, estis “Trump donis novajn argumentojn por Esperanto”. Forgesante momente pri la artikolo al kiu mi estis respondinta, mi komence pensis ke tiu ĉi estas la aprila ŝerco. Ha. Mi nun serĉu la veran. […] Ŝajne estas neniu ĉi-jare, krom se “Usonanoj planas Operacon Invado en Kanado” estis tiel intencita, kion mi ŝatus dubi. Ĉiuokaze “Trump donis novajn argumentojn por Esperanto” estas pli amuza kaj pli trompi(trumpi?)pova.
Mi nun respondos al via komento. Vi skribis: “Sed ĉu ni samopinias ke suverena lando rajtas decidi kiu estas la oficiala lingvo kiun uzu la civitanoj por rilato al la instancoj; kaj ke alia lando en kiu oficialas lingvo kiu ne havas oficialan statuson en tiu suverena lando ne rajtas invadi ĝin por laŭdire defendi la lingvajn rajtojn de minoritata grupo?” Kaj: “Tamen Trump (kaj ĉu vi?) trovas akcepteble ke Rusio invadis Ukrainion por defendi la rajton de la ruslingvanoj tie. Ĉu eble pro tio ke laŭ vi la ruslingvanoj petis la intervenon? Ĉu tio signifas ke se la hispanlingvanoj en Usono petus subtenon de Meksiko vi pravigus invadon de Usono? […] Ĉu vi akceptus ke Meksiko farus la samon en Usono?”
En ambaŭ kazoj temus pri la specifa situacio kaj ne pri ĝeneralaĵo nepre aplikebla al ĉiuj. Se la hispanlingvanoj en Usono estus sufiĉe mistraktataj, mi kredeble ja subtenus almenaŭ tion, ke io okazu por korekti la mistraktadon. Mi certe subtenus se iu invadus Gazaon por defendi la palestinanojn.
Mi ne okupiĝas pri LF kaj ne scias kiam mi eventuale revenos. Do, vi eble povos havi la lastan vorton se vi volas. Ne ĝenas min ke mia vidpuntko estas anatemo al granda plimulto de la LF-anoj, ĉar laŭ mia memoro temas pri la sama amaskomunikilemuloj kiuj ekzemple entuziasmis pri kovimo kaj ĝiaj injektoj, kaj kiuj fervore kredis je la boneco de la ukrainia milito dum ĉi-lasta poste montriĝis esti plena katastrofo, plejparte por la ukrainoj mem. Do, adiaŭ aŭ ĝis eventuala revido.
Donaldo Trump deziras pacon en Ukrainujo por eviti la Trian Mondmiliton. Pro lia deziro al paco, okcidentaj liberaluloj (inkluzive de la plej multaj okcidentaj esperantistoj) denuncas lin kiel la novan Hitleron. Kion ĉi tio diras pri tiaj okcidentaj liberaluloj kaj esperantistoj? Ĝuste – ili estas frenezaj ŝakaloj!
Pli bone ke putinlandanoj forlasu Esperanton kaj propagandu nur sian rusan. Ghi certe gravas tutmonde por chiuj interesatoj pri armiloj, la longe pli tipa temo por la tie reganta kulturo.
La plej pacamaj homoj kiujn mi iam konis estis rusaj kaj aliaj orienteŭropaj esperantistoj kiujn mi ekkonis en Bulgario en 1983. Mi estis demandonta tie ĉi, ”Kio okazis pri la ’pacbatalantoj’?” Mi konstatas ke estis precipe tie ke mi aŭdis pri pacbatalantoj kaj pacbatalo, kaj malmulte en Roterdamo. La gesovetianoj tiam pacience klarigis al mi pri kiom iliaj samlandanoj estis suferintaj kaj mortintaj en la dua mondmilito, kaj kiel ili ege sopiras al la paco kaj pli deziras nenion alian. Ili ĝoje kantis, ”Verda estas nia stelo, homa fratkompreno nia celo, al la paco la helpanto estas nia bela lingvo Esperanto!” Ĉu neniu memoras tion? Ĉu neniu deziras pacon? Kial vi senkonscie subtenas koruptajn, profitemajn fiulojn, kaj la daŭrigon de tiu ĉi aĉa milito?
“Pacbatalo” estis tipa vorto de la soveta propagando, praviganta imperiismajn aventurojn de Sovetio. Tio kompreneble ne signifas ke la homoj kiujn Vi renkontis ne estis sinceraj en siaj kredo kaj celoj.
Ili indas je kritiko, sed priskribi ilin kiel ”frenezaj ŝakaloj” ŝajnas tro forte. Mi dirus, same ofende sed malpli ekstreme, ”menslavitaj militkomplicitoj”. Aŭ mi eble diru ”propagandumitaj”, ĉar ankaŭ ”menslavitaj” supozeble ŝajnas ekstrema. Mi tamen trovas la vorton taŭga, pro la intenseco kaj konstanteco de la propagando ĵetata al la homoj. Kiam la samaj aferoj estas senĉese ripetataj kaj ripetataj kaj ripetataj kaj ripetataj, ili bedaŭrinde fariĝas veroj en homaj mensoj. Tio estas fakte esenco de propagando kaj de menslavado. Estas interese kaj kuraĝige, tamen, ke tio povos ŝanĝiĝi en la nunaj cirkonstancoj, ĉar ĝis tre lastatempe la financado de multe de la propagando pri Ukrainio ktp venis de la usona instanco USAID. Unu el la bonaj aferoj de la Trump-administracio estas ke ĝi fortranĉis tiun propagandan subtenon, tiel ke multaj ĵurnalistoj ne plu estos pagataj por disvastigi mensogojn kaj duonverojn pri la aferoj kiujn la elitoj volas ke la normalaj homoj komprenu nur laŭ la interesoj de la elitoj. Se pozitiva ŝanĝo okazos ĉi-rilate, mi ĝojos spekti ĝin.
Aĥ Katono, Katono. Kial vi ne havis la saman sintenon kaj ne kriis ”Pacon!” kiam Hanibalo invadis vian landon kun la subteno de multaj italaj urboj lacaj je la rego de Romio kaj restis dekon da jaroj en Italio daŭre venkanta en bataloj kontraŭ la Romianoj? Male vi insiste subtenis kaj eĉ partoprenis militon kiu kaŭzis la morton de centmilo da junaj romianoj kaj detruojn kiuj havis konsekvencojn dum multaj jardekoj. Eble tiam vi estis juna patrioto kaj nun vi estas nur maljunulo kiu deziras trankvile ripozi, kaj ne gravas kiu regas vian landon.
Aĥ Johano, Johano. Ĉu vi vere ne kapablas kompreni, ke neniu el la Punikaj Militoj, nek iu alia konflikto inter grandaj regnoj ĝis 1945, havis la potencon ekstermi la homaron kaj la vivon mem sur ĉi tiu planedo per nuklea vintro? Tial, via komparo ne nur lamas, sed estas tute kripla: kompare kun la minaco de Tria Mondmilito, la Dua Punika Milito estis batalo inter infanoj pri iliaj ludiloj en sablokesto!
Al kio kaj kiu vi efektive aludas? Ukrainio ne povas komenci nuklean militon, ĉar ĝi fordonis siajn nukleajn armilojn (interŝanĝe de tio, ke Rusio k.a. promesis protekti ĝiajn limojn). Evidente vi ne kredas, ke Trump komencos nuklean militon, ĉar laŭ vi li celas pacon. Do ĉu vi volas diri, ke Trump malhelpos al Putin komenci nuklean militon? Mi ne vidas alian alternativon en via argumentado.
Ukraino ne fordonis „siajn nukleajn armilojn“, ĉar Ukrainio neniam posedis nukleajn armilojn. Post la disfalo de Sovetio troviĝis sovetiaj nukleaj armiloj sur la teritorio de la tiam subite memstara ŝtato Ukrainio. Tiuj armiloj tamen ĉiam restis sub la respondeco de Moskvo. Kievo ne posedis decidopovon pri ili. Tiujn ĉi nukleajn armilojn Moskvo reprenis konforme al la Budapeŝta memorando 1994.
Ukrainio neniam posedis nukleajn armilojn, sed konsentis fordoni ilin? Sed vi pravas en tio, ke la “butono” neniam troviĝis en Kijivo. Des pli strange estus argumenti, ke Ukrainio minacas la mondon per nuklea milito.