Paperaj membroj ŝveligas Hungarian Esperanto-Asocion

Sufiĉe fidindan indikon pri la prestiĝo kaj financoj de ajna asocio donas la stato de ĝia oficejo kaj ties situo.

En Hungario la landa asocio de UEA en la 1980-aj jaroj ĝuis favorajn kondiĉojn. Ekde 1966, la jaro de la 51a UK en Budapeŝto, la sidejo de Hungaria (tiam: Hungara) Esperanto-Asocio okupis 120 kvadratmetrojn en flankstrato sufiĉe centre de Budapeŝto, strato Kenyérmező. Tamen, en la jubilea jaro 1987 ĝi povis translokiĝi al eksa financministerio, majesta palaco en la kastela kvartalo de Buda. Tie kvardeko da dungitoj de HEA laboris en 15 salonoj, sur 470 kvadratmetroj. La koridoro longis kvindekon da metroj.

Kvankam origine HEA planis transloki ĉi tien ankaŭ la faman Bibliotekon Fajszi, post la reĝimŝanĝo ĝi retretis ĝuste al negranda ĉe-korta lokalo sub tiu biblioteko - tamen en la tre prestiĝa avenuo Andrássy preskaŭ fronte al la Operdomo. En majo 1999 la estraro de HEA "konsentis pri la transdono de la oficejo al ekstera privata firmao" laŭ tiutempa raporto en Eventoj. Do, en la lastaj jaroj restis al HEA nur deko da kvadratmetroj, nome la librovendeja truo ĉe la iama ĉefsidejo en la strato Kenyérmező.

En marto 2008 la asocio ĉesis okupi ajnan fizike difineblan lokon. Oni vendis la lurajton de la lasta ejeto por malpli ol 8.000 eŭroj al la najbara seksogvatejo, kaj en la Jarlibro de UEA kiel adreso de HEA nun estas indikita poŝtkesto.

Plia ero en la negativa evoluo de HEA estas multjara interna konflikto. Post la morto de la ĉefa oficisto de la asocio, Oszkár Princz, en la jaro 2004, la agado kolapsis. Neniu prizorgis la pagadon de fakturoj, la telefono kaj elektro de la sidejo estis malŝaltitaj, kaj fine de la jaro la asocio proksimis al bankroto.

Tiam estis elektita nova estraro, en kiu pri financoj respondecis László Szilvási, ankaŭ konata kiel eldoninto de la gazeto Eventoj. La financa situacio estis ordigita, sed ŝajne pro interna konflikto en la estraro la tiama prezidanto de HEA, György Nanovfszky, akuzis László Szilvási pri neleĝa prizorgo de la asocia financo.

Pro la akuzoj la Esperanto-movado en Hungario spertis skismon, kiam ne nur la Esperanto-Asocio Eventoj sed ankaŭ Hungara Esperanto-Junularo eksiĝis el HEA. Polica esplorado daŭris preskaŭ jaron, kaj la akuzoj kontraŭ László Szilvási estis vaste diskonigitaj de HEA ankaŭ tra la kanaloj de la Esperanta Civito, kiu aparte akcentis, ke László Szilvási estas ne nur "sub enketo de la fiskaj aŭtoritatoj" en Hungario, sed ankaŭ "persona non grata" ĉe la Civito, en kiu membras György Nanovfszky.

Eventuale havas rilaton al la skismo en la hungaria movado ankaŭ la fakto, ke la estraro kaj komitato de UEA ĉi-jare ne akceptis la kandidatigon de György Nanovfszky kiel honora membro de UEA, entreprenitan de HEA. Kutime tiaj kandidatigoj ne estas publike diskonigataj, sed ĉi-foje la rusia revuo Scienco kaj Kulturo dediĉis al la kandidatigo de György Nanovfszky tutan paĝon. Kiel honora membro estis tamen elektita nur Simo Milojević.

La polica esplorado montris, ke neniaj misagoj okazis, kaj en marto 2008 dum jarkunveno de la asocio ĉiuj estraranoj de HEA, inkluzive de György Nanovfszky, publike pardonpetis al la akuzito. La pardonpeto tamen ne kondukis al repaciĝo, nek estis diskonigita de HEA, kaj plu daŭras la kompleta skismo de la landa movado.

Kompare kun tiu evoluo iom surpriza estas la subita enorma kresko en la membraro de HEA, raportita al UEA. Ekde la 1990-aj jaroj la raportita membronombro de HEA ĉiam fluktuis ĉirkaŭ 130, sed ĉi-jare HEA subite pagis al UEA kotizon por pli ol 1.300 membroj. Kiam la statistikaĵoj estis publikigitaj en Libera Folio komence de septembro, László Szőke nome de HEA, klarigis de kie aperis la favoraj ciferoj:

- Temas pri neniu stranga afero, nur pri tio, ke Hungaria E-Asocio (HEA) provas reorganizi sin, kaj sukcesis aliĝigi pli ol 35 diversajn E-organizaĵojn, funkciintajn ĝis nun pli-malpli izole dise en la lando. Tiuj organizaĵoj antaŭe ne estis membro-asocioj de HEA, kaj tra ĝi de UEA.

En la realo tiuj novaj fondaĵoj kaj lokaj societoj estis fonditaj nur en la lastaj 1-2 jaroj fare de József Baksa, prezidanto de Humana Eŭropa Asocio, kaj la plej multaj el ili havas suspektinde vastan liston de agad-celoj: de kontraŭdroga preventado kaj eŭropunia integrado tra sana vivmaniero kaj funkciigo de Pasporta Servo, ĝis interregiona agado kaj helpo al diverstipaj handikapitoj.

Tiuj novaj organizaĵoj estis aligitaj al HEA kiel membro-organizaĵoj kaj "fakaj Esperanto-fondaĵoj" - eĉ tiel, ke ne estis prezentitaj iliaj statutoj, kaj ne ĉeestis iliaj reprezentantoj. La novaj fondaĵoj gajnis plurajn milionojn de forintoj kiel ŝtatan projektan subvencion, sed rezultoj apenaŭ videblas en Esperanta tereno.

Centra organizaĵo en la reto estas Humana Eŭropa Asocio, kiu kunagordas la agadon de tiuj fondaĵoj, kaj fakturas diversajn servojn por ili, kiel verkado kaj kompilado de konkursaj dosieroj, librotenado, helpo en la komuna realigado de la gajnintaj projektoj, ktp. Tiun asocion estras József Baksa.

Unu el la ŝtataj monsubvencioj, kiujn gajnis Humana Eŭropa Asocio en la jaro 2007, estis celita ĝuste por "subteno de membrokotizoj en internaciaj organizaĵoj", kaj valoris 290.000 forintojn (proksimume 1.100 eŭrojn). La kotizo de aligita membro de UEA por Hungario estas 215 forintoj, do la sumo sufiĉis precize por tiuj 1.348 kotizoj, kiujn pagis HEA ĉi-jare.

Humana Eŭropa Asocio do sole dum la jaro 2007 sukcesis havigi al UEA 1.100 eŭrojn, evidente el la ŝtata buĝeto de Hungario, kaj al si mem pli ol 2.200 eŭrojn por "subteno de kunlaboro inter hungariaj kaj internaciaj organizoj". Ne klaras kiom da subvencioj ricevis la aliaj, surpaperaj fondaĵoj kaj asocietoj.

En la jarkunveno de HEA la 15-an de novembro József Baksa ne rekandidatis por la posteno de prezidanto. Li klarigis, ke li jam en majo demisiis interalie pro tio, ke li paralele havas postenon en ŝtata komisiono disdonanta monsubvenciojn al asocioj, kaj ke tiujn duoblajn taskojn oni povus konsideri konfliktantaj inter si.

Libera Folio turnis sin al la retpoŝta adreso de HEA por ricevi pliajn informojn pri la aranĝoj ĉirkaŭ la ŝtataj subvencioj, sed ne ricevis respondon.

Laŭ la ĉi-jare anoncita membrokvanto Hungaria Esperanto-Asocio subite estas unu el la plej grandaj landaj asocioj de UEA. Ĉar la membronombro superas mil, HEA rajtas je ne unu, sed du reprezentantoj en la komitato de UEA.  Krom HEA du komitatanojn A havas nur la landaj asocioj en Ĉinio, Francio, Germanio, Italio kaj Japanio.

La Centra Oficejo de UEA neniam ricevas informojn pri la nomoj de la aligitaj membroj, nur informon pri ilia nombro. Laŭ tiu nombro la landaj asocioj devas pagi kotizon al UEA. Sed eĉ se HEA efektive ne havas tiom da aktivaj membroj kiel ŝajnas laŭ la ciferoj, tio ne estas granda problemo laŭ Osmo Buller, la ĝenerala direktoro de UEA.

- La Centra Oficejo ne povas kontroli la anoncitajn nombrojn kaj eĉ estas malfacile difini, kio tiurilate estas ĝusta kaj kio ne. La nocio "membro" ege varias de lando al lando. Se vere iu asocio pagus al UEA por pli granda nombro ol ĝi devus, tio ne falsus la statistikon de UEA sed iom kompensus tiujn membrojn en iuj aliaj landoj, por kiuj iliaj asocioj ne pagas, kvankam ili devus. Pli-malpli ĉiujare post la aperigo de la statistiko de UEA iuj atentigas min pri supozataj eraroj, ĉar iliaj asocioj havas eĉ multe pli da membroj ol indikite en la statistiko. Sendube ili pravas, sed ankaŭ la statistiko pravas, ĉar ĝi baziĝas sur pagitaj nombroj.