Pola Radio haltigas la Esperanto-elsendojn
La minaco de kompleta fermo pendas super la Esperanto-redakcio de Pola Radio jam de oktobro 2006. Tiam la nova estraro de la kompanio publikigis principan decidon pri ĉesigo de elsendoj en Esperanto. Oni anoncis, ke anstataŭe oni investos pli da mono en elsendoj en la ukraina kaj belorusa lingvoj.
En decembro 2006 iĝis konate, ke la juda deveno de Zamenhof estis unu el la argumentoj kontraŭ la esperantlingvaj elsendoj de Pola Radio. "Se eĉ Israelo ne elsendas en Esperanto, kial do Pola Radio tion faru? Zamenhof ja estis pollandano, sed de juda deveno", argumentis Jerzy Targalski, la tiama vicprezidanto de Pola Radio. Lia eldiraĵo iĝis publika ĝuste en la 15-a de decembro, kiam la elsendoj de Pola Radio en Esperanto laŭ la origina plano devis ĉesi.
La eldiraĵo de Jerzy Targalski vekis grandan atenton en la pola gazetaro, kaj jam en la sama tago, la tiama prezidanto de la radia estraro, Krzysztof Czabański, nomis la diraĵon "malbonŝanca kaj malĝusta”. Oni ankaŭ prokrastis la nuligon de la ordinaraj esperantlingvaj elsendoj, kaj estis anoncita decido pri starigo de elsendoj en la hebrea lingvo.
La ordinaraj elsendoj de Pola Radio en Esperanto per satelito kaj mallongaj ondoj fine estis ĉesigitaj la 8-an de januaro 2007, sed tio ne signifis fermon de la Esperanto-redakcio. Jam la sekvan tagon estis aŭdebla la unua novformata, podkasta elsendo, elŝutebla el la reto kaj aŭskultebla rekte en la retejo de Pola Radio. Post kelka tempo la Esperanto-redakcio estis forigita el la eksterlanda fako de Pola Radio, kaj organize iĝis parto de la interreta fako.
La proksimume duonhoraj elsendoj en la lasta tempo estis produktataj kvinfoje semajne, parte per volontula helpo, ĉar la monrimedoj je la dispono de la Esperanto-redakcio daŭre ŝrumpis.
Jam antaŭ unu jaro estis efektivigita plia tranĉo de la buĝeto, kiu signifis, ke la sola dungito de la Esperanto-redakcio, Gabi Kosiarska, ne plu ricevis la kutimajn honorariojn por la redakcia laboro, sed nur duontempan fiksan salajron, krome reduktitan pro la ekonomia krizo. En novembro estis komplete nuligitaj la honorarioj, kiujn la Esperanto-redakcio ĝis tiam povis pagi al nedungitaj kunlaborantoj.
En vendredo la 14-a de majo venis informo pri nova bato al la Esperantlingvaj programoj de Pola Radio. La Esperanto-redakcio en sia ĉiusemajna programinforma letero skribis:
Laŭ la decido de la superuloj de PR, Gabi Kosiarska ekde la plej proksima lundo estas delegita kun grupo de kelkaj aliaj radiaj kolegoj al laboroj ligitaj kun ŝanĝo de la portalo de Pola Radio. Lige kun tiuj taskoj - por ne difinita ankoraŭ precize periodo - la laboro de la E-servo de PR estas frostigita. En nia paĝaro (ni supozas, ke lunde, merkrede kaj vendrede) aperados nur ripetaj programeroj. Oni flegas la esperon, ke post kelka periodo ĉiuj nun delegitaj personoj povos reveni al siaj kutimaj okupoj, do Gabi en la E-sekcio de Pola Radio.
Sian leteron la Esperanto-redakcio finas per alvoko al esperantistoj reagi al la drasta decido per leteroj en naciaj lingvoj al la prezidanto de Pola Radio kaj al aliaj respondeculoj.
- Aldone al rektaj reagoj adresotaj al la altranguloj de Pola Radio mi sugestas novan kampanjon ĉe la ambasadoj de Pollando kiel jam okazis kiam oni ĉesigis la elsendojn per radiondoj kaj satelito, proponas Dario Rodriguez en la novaĵgrupo soc.culture.esperanto.
La decido evidente estis konigita al la Esperanto-redakcio tute lastmomente, ĉar neniu mencio pri ĝi aŭdeblas en la elsendo de ĵaŭdo la 13-a de majo. La elsendo komenciĝis per novaĵoj legitaj Barbara Pietrzak, kiu jam en la jaro 2007 devis pensiiĝi de sia posteno ĉe la Esperanto-redakcio.
La elsendon finis Gabi Kosiarska per jenaj vortoj:
Nia sonraporto el Bjalistoko estis la lasta ero de nia ĵaŭda programo. Adiaŭante vin mi invitas vin por nia morgaŭa elsendo, en kiu vi trovos interalie ampleksan leterkestan forumon. Dirante ĝis baldaŭ, karaj gesinjoroj, mi proponas aŭskulti la kanzonon de la trupo Amplifiki, titolitan "Banala travivaĵo de juna knabo".
La anoncita vendreda elsendo sabate matene ne troveblis en la retejo de Pola Radio, sed fine aperis tie tagmeze. En ĝi ŝajne lastfoje dum iom longa periodo aŭdiĝis la voĉoj de Gabi Kosiarska kaj Barbara Pietrzak:
Barbara Pietrzak: Ni havas por vi, gesinjoroj, bedaŭrinde iom malagrablan komunikon, post la lastĵaŭda kunsido en Pola Radio, kiun partoprenis Gabi.
Gabi Kosiarska: Nu jes, la informoj almenaŭ dume estas tre malĝojigaj. Mi ektroviĝis en la grupo de personoj kiuj ekde lundo estis delegitaj por laboroj super la preparata ŝanĝo de la portalo de la Pola Radio. Lige kun tiuj novaj taskoj por la periodo de ĉirkaŭ unu monato, eble tri semajnoj, aŭ tri monatoj, neniu kapablas tion difini nun precize, la laboro de Esperanto-servo de Pola Radio, onidire laŭ la decido de la radia estraro, estos frostigita. En tiu periodo en la paĝaro de nia redakcio povos aperi nur sporade iuj materialoj, tamen ne originalaj, kaj la tuta redakcia funkciado estos malakcelita. Ĉio, kio aperos en nia paĝo, ne povos pruvi mankon de mia engaĝiteco por la nova tasko, kiu estas prioritata. Samtempe neniu kapablas respondi, kio okazos post tiu ĉi periodo. Similan situacion frontas ankoraŭ kelkaj personoj, kiuj dum la hieraŭa kunsido aŭdis, ke necesas esperi, ke post kelka tempo ili - do ankaŭ mi - povos reveni al niaj kutimaj okupoj.
Barbara Pietrzak: Denove do ni frontas situacion, ke ne aŭdiĝos aktualaĵoj krome nur sporade vi trovos en nia paĝaro iujn ripetojn. Tamen, jam enkonduke eble ni povas diri, ke ni klopodos tiujn sporadajn materialojn afiŝi en nia paĝaro...
Gabi Kosiarska: ...lunde, merkrede kaj vendrede ĉiusemajne.
Barbara Pietrzak: Grava atentigo estas tiu, ke ne plu povos aŭdiĝi en la elsendoj niaj voĉoj, do ni ne povos vin saluti, gvidi tiun ĉi programeron [la leterkeston] sed tamen ni klopodos fari nian eblon. Kaj kiel mi ĵus diris, ni klopodos tiel elekti la ripetotajn programerojn, ke vi ricevu iom ampleksan bildon pri kelkaj temoj pri kiuj ni jam parolis...
/.../
Gabi Kosiarska: Ni kaptu la okazon por tutkore danki al ĉiuj geamikoj kaj geaŭskultantoj, kiuj du jaroj aktivis por konigi informojn pri nia radiofonia laboro.
Barbara Pietrzak: Ĉi-foje ni ne mencias apartajn nomojn. Ni esperas pri la daŭra via helpo, kvankam, kiel dirite, nun situacio estas tute alia.
Estas nur mirinde, kiel poloj disvendas sian patrujan kulturatingajxon.
Mi estas certa, ke popolo pensas alie. Provu arangxi popolan vocxdonadon kaj demokratie solvu la lingvan problemon en venonta EU.
Mi ne miras, ke oni volas plivastigi la ukrainan kaj belorusan lingvon, cxar se baldaux EU ne solvos demokrate la lingvan problemon, EU disfalos pli rapide ol naskigxis. Kaj tiam , aux jam nun estas pensoj pri panslava unio kun eble Esperanto kiel neutrala lingvo, por ke cxiu popolo havu la saman eblecon, neniu estu de dua cxu tria klaso.
Komuna mono estas tre grava, sed pli grava estas komuna neutrala lingvo.
Lordo Robert Cecil (1864 - 1958) brita eksministro,nobelpremiito, fervora esperantisto diris; "HELPA LINGVO NE ESTAS BEZONA NUR DE INTELEKTULOJ; SED ANTAUX CXIO DE LA POPOLO MEM".
Sen popola komprenigxo ne estos unuigxo!
Nun tamen ne perdu eblecon kaj montru vian internacian solidarecon kaj skribu protestleterojn kontraux lingva diskriminacio, cxar de nia "registraro" tio certe oni ne povas atendi.