Vi estas ĉi tie: Hejmo / Members / Cindio / Enreta Universala Dekuma Klasifiko

Enreta Universala Dekuma Klasifiko

de Cindy McKee — Laste modifita: 2013-12-22 12:54
Homo kiu interagas kun mi senkonscie metas min en plurajn klasojn: 'inojn', 'anglalingvanojn', 'blankulojn', ktp. Homoj klasifikas. Tiel, ni ordigas nian universon. En la nuna tempo, ne nur bibliotekoj bezonas apliki formalajn sistemojn de klasifiko. Ĉiu studento, ĉiu retumanto bezonas helpon en la serĉo kaj trovo de ĝustaj informoj. Mi admiras la Universalan Dekuman Klasifikon. Ĝi ne nur estas vasta, post iom da trejnado katalogisto scias kiel inversigi la notacion aŭ precizigi ĝin.
Enreta Universala Dekuma Klasifiko

Enreta UDK

Evidente, resuma esperantigo de la Universala Dekuma Klasifiko estis publikigita en la 1950a jardeko. Mi honte konfesas, ke mi eĉ ne sciis tion kiam mi komencis labori super la enretigita UDK.

En 2011 du aliaj personoj komencis la esperantigan laboron en la retejo de la konsorcio kiu prizorgas kaj evoluigas tiun klasifikan sistemon. Ĉi-jare mi finis tiun esperantigon de la resumo. La moderna resumo enhavas 2 600 klasojn. Multaj institucioj bezonas nur tiom da klasoj por klasifiki kaj organizi kolektojn. La tuta UDK enhavas pli ol 70 000 klasojn, cele al klasifiko de la tuto de homaj scioj.
Jen, la resumo: http://www.udcc.org/udcsummary/php/index.php?lang=eo

Ĝi estas uzebla laŭ permesilo CC BY-SA 3.0 Atribuite-Samkondiĉe 3.0 Neadaptita: http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.eo.

La bezono havi kaj uzi pretajn klasojn estas tiel evidenta en ĉi epoko de la informeksplodo, ke la neglekto de la esperantlingva UDK surprizis min. Iuj klarigis al mi, ke UDK ne estas uzata de Esperantistoj, sed tio estas iomete erara. Mi vidas uzon de la malnova UDK en Vikipedio: http://eo.wikipedia.org/wiki/%C4%9Cermolisto_de_fakverkoj kaj en http://terminaro.scienca-revuo.info/. Kelkaj bibliotekoj uzas malmultajn klasojn.
Do, mi vidas iom da uzo. La lingvo Esperanto ne estas granda laborlingvo de la mondo, do kompreneble, faka uzo ne oftas. Sed ankaŭ inverse, faka uzo de Esperanto ne oftas pro manko de fakaj iloj.

Mi uzas Liberan Folion por ripeti mian peton por okuloj de fakuloj kaj terminologoj. Uzo de terminoj devus konformi kun la uzo de la plej spertaj fakuloj.
Ekzemple, mi mem (aj!) elpensis kelkajn terminojn, inter ili:
krevo-mekaniko -> fracture mechanics,
priloka kemio -> topochemistry,
elektroporigo -> electroporation,
imuno-stimulo -> immunogenicity.

Dum mia prilaboro de fakaj terminoj, mi konsultis plurajn vortarojn kaj legis difinojn, sed mia kompreno estas supraĵa. Per vortaroj, mi ne povas havi la profundan komprenon de fakulo. Sekve, por plialtigi la kvaliton de UDK, persono kiu havas sperton en iu kampo iru al http://www.udcc.org/udcsummary/php/index.php?lang=eo, malfermu la koncernan sekcion kaj trarigardu. Dekstre estas falmenuo por pliaj lingvoj. Vi povas kompari lingvojn.

Mia retpoŝtadreso estas cfmckee@gmail.com. Mi enmetis kelkajn dubajn terminojn en liston en mia retejo http://cindymckee.com/enretaj-vortoj#udk.

En la estonto, enretaj datumoj/informoj estos strukturitaj por interligiĝo al rilataj informoj. Rimarku, ke la esperantigita, enretigita resumo de UDK estos parto de 'ligitaj datumoj'. Jen, la komenca laboro de la konsorcio pri UDK: http://udcdata.info/udcsummary-skos.rdf.
Ene, vi vidos la esperantigon de 2011.

La nomoj de tiuj tradukintoj estas Philippe Cousson kaj Edgardo Civallero, kiel vi povas vidi en la listo de tradukoj: http://www.udcc.org/udcsummary/translation.htm.

Laste, mi volas mencii ke mi sukcese trovis ekzistantajn terminojn por la plimulto de la resumo. La esperantlingvaj terminoj ĝenerale estas malpli ambiguaj ol la anglaj.

arkivita en: ,
Stanislavo Belov
Stanislavo Belov diras:
2013-12-21 15:30
Plian fojon mi konvinkiĝas, ke homoj kiuj malmulte babilas en forumoj, pli multe faras realan laboron. Mi admiras ĉi laboron - tre gravan kaj bezonatan por uzo de Esperanto en reala mondo. Dankegon!
Roland Schnell
Roland Schnell diras:
2013-12-22 06:49
De jardekoj mi provas konvinki la esperantistojn, ke la UDK ne plu estas bezonata. Ĝi estas tipa produkto de la periodo antaŭ la ekzisto de komputilo, sed tiam estis genia invento. Kelkaj Esperantistoj (Sebert, Lafontaine) subtenis la enkondukon en Eŭropo, ĉar ili rekonis la gravecon. Otlet simpatiis kun Esperanto.

Sed intertempe ĝi perdis sian utilecon por ordigi la informon kaj organzi la aliron al informo. Datumbazoj intertempe funkcias rapide kaj povas trafoliumi milionojn de informoj dum mikrosekundoj. Google montras, kiel funkcias. Ĉiu povas uzi. Eĉ la grandaj sciencaj bibliotekoj, kiuj antaŭ kelkaj jaroj uzis komplikajn katalogojn, transiris al simpla serĉo.

La problemo de UDK estas, ke ĝi estas malelasta kaj malfacile adaptebla al novaj evoluoj. Fakte ĝi reprezentas la scion de la 19-a jarcento.

Bedaŭrinde estas kelkaj fanatikuloj, kiel Johan Pachter en Berlin, kiu provas ordigi la bibliotekon laŭ UDK kun la rezulto, ke neniu - krom li - sukcesas trovi la deziratan libron. kiu devus esti en la bretaro laŭ katalogo de antaŭ 20 jaroj.

Sed al multaj Esperantistoj plaĉas dediĉi sian labortempon al senutilaj projektoj. Ekzemple ne ekzistas komuna aliro al la Esperantaj bibliotekoj. Ĉiu bibliteko registras laŭ propaj reguloj kaj uzas malsaman listo de artikolvoroj (angle: tags). Strukturita listo de artikolvortoj estus multe pli inda tasko ol la traduko de historia listo, en kiu nur eta parto rilatas al Esperanto.
Pejno Simono
Pejno Simono diras:
2013-12-22 09:59
La argumentado de Rolando ŝajnas al mi valida. Fakte la enrubrikigo laŭ tia sistemo iel odoras je reala fizika lokado de paperaj libroj en bretaroj laŭ tia sistemo. En la epoko de ĥaosa stokado tia sistemo impresas vere tre antikve. Evidente estiĝas laŭ UDK sufiĉe embarasaj problemoj, se libro havas plurteman enhavon. Sendube, laŭplaĉe plureca etikeda sistemo estas ege pli fleksiĝema, kvankam ankaŭ tia sistemo ne estas plene sen problemoj. Aparte de tio, komputila sistemo kapablas traskani librajn enhavojn kaj proponi taŭgajn etikedojn. Ĉi-momente homo necesas nur por kontroli, ĉu la proponitaj etikedoj estas vere trafaj kaj kvintesencaj.

La sola avantaĝo de UDK, estante cifera sistemo, estas ĝia sendependo de la lingvo uzata en specifa libro. Sed aliflanke, por etikedoj oni plej ofte uzas la "Lingvon Internacian"(*), apogatan eble de iuj tradukoj en respektivan lokan lingvon.

Do eble forpasintas ne nur la epoko por UDK, sed ankaŭ la epoko de internacia helplingvo kiel Esperanto. La ĝisdate plu aĉ-rezulta Gugla tradukilo tamen jam ja sufiĉas por multaj ne tro precizpostulaj celoj.

===================================

(*) komenciĝas kun litero A :)
Roland Schnell
Roland Schnell diras:
2013-12-22 20:35
La elaborita UDK permesas la kombinon de kodoj. Ekzemple oni povas indiki la lingvon aŭ aliajn trajton per aldono de la koncerna kodo. Mi dubas, ĉu hodiaŭ iu vere deziras lerni la tutan sistemon.

UDK ne estas taŭga sistemo por fizike ordigi bibliotekon. Tio neniam estis la celo, sed foje homoj miskomprenas. Por ordigi bibliotekon ekzistas kelkaj utilaj sistemoj, kiuj dependas de la celo. Por scienca biblioteko oni uzas alian sistemon ol por la romanoj. Por publke prezentitaj libroj alian sistemon ol por la neatingebla stokejo. Kaj robotaj sistemoj tute alie funkcias.

UDK povas doni aliron de la strukturita arbo de ĉiuj scioj al la loko, kie fizike troviĝas la libro. Pravas Simono: La arbo de scio estas sendependa de la lingovo. Sed la ekde la ekzisto de UDK fine de la 19-a jarcento la "internacia helplingvo" ne plu estis bezonata por la aliro al scienca informo. Nur la Esperantistoj ne rimarkis tion.

Sed trovi dokumenton per UDK kaj kompreni la enhavon estas du diversaj aferoj. La argumentoj por egalrajta komunikado en scienco restas validaj.
Lu Wunsch-Rolshoven
Lu Wunsch-Rolshoven diras:
2013-12-23 23:17
Simono, vi skribas: "por etikedoj oni plej ofte uzas la "Lingvon Internacian"(*), apogatan eble de iuj tradukoj en respektivan lokan lingvon. Do eble forpasintas ne nur la epoko por UDK, sed ankaŭ la epoko de internacia helplingvo kiel Esperanto."

Ĉiam denove mi miras pri tiaj juĝoj. Laŭ mi ekzistas unuflanke Esperanto 1.x, Esperanto kiel tutmonda lingvo, unua lingvo por ĉiu, Esperanto-"movado", kun Uneskumado kaj EU-umado ktp. Tiu versio atingas sian celon nur, se iuj instancoj oficiale agnoskas Esperanton (kion ili ne faras). La anoj de tiu versio ĉiam ploras, kiam oni ie uzas la anglan.

Aliflanke ekzistas versio Esperanto 2.0, Esperanto kiel ĉiutage uzata lingvo de parolkomunumo, en kiu ekzemple la ĉina registaro publikigas novaĵojn, http://esperanto.china.org.cn/ , en kiu ekzistas vikipedio (kun 10.000 paĝo-vizitoj hore) ktp.
La uzantoj de versio 2.0 ne vidas, kiu kaŭzo povus ekzisti por supozi, ke la epoko de ilia lingvo jam forpasintus. Eĉ malpli, se ili vidas statistikojn kiel tiun de hungaraj Esperanto-parolantoj, http://www.nepszamlalas2001.hu/[…]/load1_32.html . Simple lingvo kun funcianta parolkomunumo, laŭnombre relative stabila. (La membronombroj de asocioj havas similan signifon por la prijuĝo kiel la membronombroj de aliaj lingvo-asocioj por la prijuĝo de la bonfarto de la koncernaj lingvoj.)
Pejno Simono
Pejno Simono diras:
2013-12-25 08:30
Nu, la Hungara statistiko estas restaĵo, do la eĥo, el iama pasinto nombre iomete pri glora. Fakte temas pri nia komunisma pasinto. Same la raporto pri la radiprogramo el Ĉinujo. Konate, dum komunismo ankoraŭ floris, oni distribuis ŝtatan propagandon en Esperanto. Simile, popolanoj sub komunismaj reĝimoj ruze kaptis la preskaŭ solan eblon rilati aŭ eĉ vojaĝi eksterlanden. Tio jam tiam plene falsis la veran situacion kaj la faktan signifon, eble ne-signifon, de la lingvo.

Pri Vikipedio mi, estante mem eks-Vikipediisto, povus liveri sufiĉe multpaĝan referaĵon. Oni klare distingu inter la reteja ŝajnvaloro kaj ĝia reala, ĉiutaga valoro – nome preskaŭ nula.

Ĉio ĉi memoras min pri la fama plene freneza Kulberta statistiko pri la nombro da parolantoj. (Vidu: http://eo.wikipedia.org/wiki/Nombro_de_Esperanto-parolantoj kie oni interalie taksas mian propran takson el la jaro 2000.)

Ĉu Esperanto 2.0 vere ekzistas, tja, mi pri tio ne tiom certas. Eble temas pri nura fantaziaĵo. Evidente io ajn iugrade ekzistas, sed mi hezitas tiom kvante, kiom kvalite taksi ĝin.
Roland Schnell
Roland Schnell diras:
2013-12-25 10:21
Grafika komento pri UDK
http://www.ipernity.com/doc/porkido/29097175
Pejno Simono
Pejno Simono diras:
2013-12-26 15:56
Ĉio ĉi memorigas min ...

Mia mensa degenero evidente jam komenciĝas!
Cindy McKee
Cindy McKee diras:
2013-12-27 02:57
Pardonon. Mia artikoleto estas tro mallonga; mi ne donis multajn informojn. Kiel la fakto ke Paul Otlet, kreinto de UDK, antaŭvidis interreton de informoj. Ke lia Universala Bibliografia 'Repertuaro' estas foje nomata la unua interreto.
Otlet strukturis UDK por inkluzivi efemeraĵojn, objektojn kaj estontajn .....sentumajn dokumentojn...lasu min klarigi. Li antaŭvidis ke inventaĵoj ebligus la tele-sendon de ĉiuj kvin sentoj. Ne nur niaj hodiaŭaj sonvidaĵoj, sed eĉ odoroj estos en dokumentoj, se li pravis. Tiuj prognozoj donis al li kialon doni facetitan strukturon al la sistemo. Multfaceta sistemo povas facile kaj rapide kreski, estas manipulebla, aranĝebla diversmaniere, kaj eroj estas rapide atingeblaj per diversaj filtriloj. Vi eĉ ne devas scii precize kion vi serĉas.
Trakto de longaj UDK-nombroj ne estas problemo por komputilo.

Revizio de UDK celas maŝinlegeblecon kaj pliigas la facetitan karakterizon.
uuuuuu, vere, por klarigi kiel UDK estas uzebla por doni plian dimension al serĉado, por ligi konceptojn, por 'mapi' inter diversaj sistemoj kaj inter diversaj lingvoj, ...mi ne povas klarigi, per rapida komento.
Roland Schnell
Roland Schnell diras:
2013-12-27 09:50
Estus grava scii, pri kiu sistemo fakte temas. UDK aŭ DDC. La germana nacia biblioteko (Frankfurt/Leipzig) havis grandan projekton por la enkonduko de "Dewey Decimal Classification, DDC", kion ili uzas por priskribi siajn/niajn librojn (materialojn)

La germana versio baziĝas sur WebDewey
http://www.oclc.org/en-US/dewey/versions/webdewey.html
kiu estas vaste uzata en Usono, eĉ en lernejaj bibliotekoj.

"OCLC Online Computer Library Center, Inc." ofertas diversajn servojn por registri literaturon, kiuj povus esti utilaj pro Esperanto-bibliotekoj.

Kiu estas la rilato inter la "UDC Consortium", kiu estas menciita en la komenca informo, kaj OCLC kaj la germanaj naciaj projektoj?


Pejno Simono
Pejno Simono diras:
2013-12-27 13:25
La Germana versio de UDK havas laŭ Vikipedio nur 15 licencitojn. Kontraste, DDK estas jam vaste uzata, ankaŭ ekster Usono kaj la Anglalingva spaco. Aldone, la du sistemoj konsiderinde diverĝas kaj de versio al versio ili eĉ pli diverĝas.

Ŝajne oni entuziasme enseliĝis sur la malĝusta ĉevalo.
Pejno Simono
Pejno Simono diras:
2013-12-28 09:14
Mi eble difinu mian supran vorton "malĝusta" iomete. Malĝusta en la senco de merkata sukcespromeso. Evidente DDK ("Djuea Dekuma Klasifiko") estas la sistemo plej disvastiĝinta. La pli nova Belga UDK (Universala Dekuma Klasifiko) estas sendube strukture malpli lingve dependa, do ĉi-okaze malpli Usoneca, kaj la rezultaj kodaĵoj estas pli facile legeblaj.

Nature, ĝuste fronte tiujn distingojn oni povus argumenti, ke UDK estus la pli taŭga sistemo por Esperanto. :)
Roland Schnell
Roland Schnell diras:
2014-01-01 09:15
Pro la fakto, ke Johann Pachtor raportis, ke li vizitis "tipan" urban bibliotekon ie en Malsupra Silesio dum JES, kiu uzas "UDK" ekestis diskuto en la berlina mesaĝlisto.

Bibliotekistino Anja aprobis la eldiron de Sebastiano:
"Surbretara ordigo laŭ UDK por la «Esperanto-Bibliothek Berlin» estas same senchava kiel motorsegilo por tranĉi panon."

Mi preparis grafikaĵon por bildigi la eldiron.

http://www.ipernity.com/doc/porkido/29262327

Mi deziras al ĉiuj Feliĉan Novan Jaron kaj fakan diskuton.
Cindy McKee
Cindy McKee diras:
2014-01-01 13:54
UDK estas la dua plej populara sistemo en la mondo, post DDC (Dewey).
Tion mi legas en lernolibroj por bibliotekistoj.

Tamen, mi ne havas ardan intereson en tradicia biblioteka uzo.