Ĉu ni traduku senpage?
Tre ofte ni legas pri iniciatoj traduki Esperanten retejojn, katalogojn kaj aliajn retajn informojn. Mi ĝenerale konsideras tion bona maniero konigi nian lingvon kaj profiti el la multiĝo de tekstoj en ĝi, kaj mi mem partoprenis en tiaj iniciatoj aŭ subtenis plurajn el ili. Kiam temas pri asocioj aŭ senprofitaj iniciatoj, mi preskaŭ ĉiam volontulis senpage kaj kun pleja bonvolo.
Ni esperantistoj emas esti idealistoj, kaj do pretas labori senkompense. Eĉ pli, en multaj niaj medioj oni rigardas suspekteme la samideanojn kiuj volas enspezi monon per Esperanto. Mi tamen pensas ke la ĉefa devo de ajna laboristo estas enspezi, kaj postuli salajron al sia entrepreno. Kaj ke Esperanto multe progresus se multe pli da homoj povus vivteni sin pere de profesia apliko de nia lingvo.
Tial mi pli kaj pli kontraŭas tiajn iniciatojn kiam temas pri firmaoj, ĉefe grandaj kaj profitegaj. Kelkfoje la kunlaboro povas valori la penon, se temas pri ia simbiozo: ni donacas al ili niajn penon kaj tempon, dum ili donas videblecon al la lingvo, kaj foje apogas ĝin alimaniere. Iniciatoj kiel Ipernity estis finfine pozitivaj por nia lingvo, kaj mi pritaksas ĝin ĝenerale bone, same kiel rilate al Netvibes. La nova iniciato pri la rusa vK.com troviĝas jam ĉe la limo, kaj mi ne scias sufiĉe pri ĝia karaktero por doni definitivan opinion.
Sed pri du tre lastatempaj kazoj mi nun akiris klare kontraŭan opinion: ni ne senpage esperantigu la retejojn de grandaj entreprenoj kiel Google, Facebook (en tiuj ĉi kazoj la averto certe alvenas malfrue) aŭ Twitter. Se ili volas nian helpon, ili pagu, diable!
Pro ia kialo, tiuj du lastaj retejoj iniciatis la multlingvigon de siaj retejoj per alvoko al siaj uzantoj, ke ili mem faru la laboron. Ili teoriis pri la sociaj retoj kaj la kunlaboremo de la amasoj, sed mi suspektas ke ili deziris ŝpari kostojn, aŭ ke ili konsideris tiun multlingvecon ne sufiĉe grava por ke ĝi bezonigu dungi profesiulojn.
Mi juĝis tion pozitive en la komenco, kaj eĉ kontaktis la respondeculon de Facebook pri tiu projekto, kiu hazarde estas samlandano, por proponi la aldonon de Esperanto al la unue anoncitaj lingvoj. Same mi enskribiĝis en la por tiu projekto kreita atendovico de Twitter, tiu granda kaj plej sukcesa retejo por mikroblogado, kiam oni ĝin anoncis, parte kiel maniero kompensi ke ili permesas al ni organizi kurson de Esperanto tie. (nun ankaŭ kun anglalingva versio).
Sed nun mi ne estas certa ke tio estas akceptinda strategio. Facebook milionuligis siajn fondintojn, kaj Twitter baldaŭ akiros enorman valoron. Ili havas moralan devon pagi siajn servojn.
En nia kazo la senpagaj servoj plu daŭros kaj formos la ĉefan parton de nia movado. Sed en kelkaj kazoj profesieco nepras, ĉefe kiam ni intertraktas kun konvencie funkciantaj profitcelaj entreprenoj. En tiu kazo ni postulu kompenson, eĉ se ne nepre monan.
Ni krome konsciu ke profesieco kontribuas al kvalito. Volontuloj povas fari grandegan kaj admirindan laboron, sed havas siajn limojn rilate al kvalito, kiel Vikipedio multloke pruvas.
Pli bonan pruvon montras la sperto de
Twitter mem. Oni ĵus anoncis lanĉon de la hispanlingva versio. Kaj
la rezulto estas hontiga: malbonaj tradukoj kaj ortografiaj eraroj,
eĉ en la plej grava frazo de la ĉefpaĝo. Ni esperantistoj jam
suferis tion en pluraj esperantaj versioj de Google. Ĉu ni povas
riski tian honton en privataj entreprenoj, kiam ni ne ricevas klaran
kompenson?
Postnoto: Kaj apenaŭ duonhoron post la publikigo de tiu ĉi artikolo alvenas al mi helpopeto de amiko por volontule esperantigi komercan retejon, ĝuste en la limo de grandeco kiun la artikolo priskribis. Oni nur promesas simpation kaj videblecon. Kion do ni faru? Ĉu rifuzi ĝentilan peton de amikema entrepreno, aŭ ĉu suferi konsciencriproĉojn pro la enaj kontraŭdiroj?
Pli kaj pli disvastigxas la opinio, ke cxiu ajn povas redakti cxio ajn. Tio signifas, ke la tradicia bildo de redaktista "profesieco" malaperas.
Unuflanke tio estas avantagxo por malgrandaj lingvaj komunumoj kiuj havas malmultajn profesiajn redaktistojn, tradukistojn kaj tiel plu.
Aliflanke tio estas granda malavantagxo, cxar la kvalito de la redaktataj "produktoj" grave suferas. La lingvajxo kaj enhavo de kelkaj artikoloj en Vikipedio estas ekzemplo por tio.
Kompreneble profesieco bezonas "profesiulojn", kiuj dedicxas grandan parton de sia "profesia" vivo al iu specifa tasko (tradukado, redaktado, scienca esplorado ...). Kaj tio nur funkcias, se ili riceavas justan pagon por ilia laboro. Amatora fervoro ne povas anstatauxi pagatajn fakulojn.
Tial laux mi la plej bona metodo subteni altkvalitajn esperantajn publikajxon estas mona subteno per abonado de jxurnaloj kaj acxetado de libroj. Altkvalitajn eldonejojn, kiuj funde kaj fakule redaktas, ni ja havas.