La revuo de UEA perdis 825 abonantojn en ok jaroj
Ekde januaro 2002 la revuo Esperanto estas redaktata de Stano Marček. Male ol liaj antaŭuloj ekde la jaro 1962, li ne laboras en la Centra Oficejo, kun proksima kontakto al la aliaj oficistoj, kaj kun la arkivo kaj biblioteko de UEA je sia dispono, sed en sia hejmo en Slovakio. La kontrakto de Stano Marček kun UEA estas skribita tiel, ke ĝi estas ĉiujare aŭtomate longigata je plia jaro, se la estraro de UEA ĝis la fino de aŭgusto ne retiras ĝin.
Laŭ informoj el pluraj fidindaj fontoj, ĉi-jare diversaj pintaj aktivuloj de UEA pli aktive ol kutime diskutis, ĉu ne jam estas tempo, ke la redaktoro laboru en la Centra Oficejo, kaj ĉu ne indus ĝenerale entrepreni paŝojn por ke la asocio havu pli aktive redaktatan revuon, kiu allogu membrojn anstataŭ forpeli ilin.
Tamen la funkciuloj de la asocio evitas publike eldiri sian opinion pri la revuo. Estraranoj, kiujn Libera Folio petis komenti la oftajn kritikojn, private konsentis ke la revuo havas gravajn mankojn, sed absolute ne volis esti citataj aŭ menciataj lige kun la temo.
Lige kun la elektoj de la B-komitatanoj Maria Sandelin en sia blogo aperigis respondojn de la kandidatoj al aktualaj demandoj. La baldaŭ reelektota prezidanto de UEA, Probal Dasgupta, tiam ne nur ne volis respondi al demando pri tio, kiel la revuo plenumas sian taskon, sed eĉ konstatis, ke "ne ekzistas unusenca respondo". Anstataŭ diri sian opinion, li esprimis deziron por "pliboniĝo de la konversacio pri la revuo".
- La revuo laŭ mi ne povas esti aparta objekto de deziro, se paŭsi filmotitolon de Luis Buñuel, li formulis.
Mark Fettes, antaŭa redaktoro de la revuo Esperanto, ricevis la plej altan kvanton de voĉoj de la individuaj membroj de UEA en la elektoj. Li trovas gravajn mankojn en la organo de UEA:
- Mi efektive neniam sentis klaran direkton en la redakta politiko de Stano. Laŭ mi la revuo devas iom sisteme trakti aktualajn defiojn kaj evoluojn en la movado, kaj oni devas por tio elekti temojn, varbi aŭtorojn, kolekti informojn, kaj ligi la tuton al iu perspektivo pri la nuno kaj estonto de Esperanto. Ĝi veku diskutojn kaj reagojn; ĝi pensigu kaj klerigu nin.
Ulrich Lins, antaŭa vicprezidanto de UEA, opinias ke la revuo delonge ne plu sukcesas "provizi altnivelan forumon por movadaj diskutoj" nek "respeguli la tutan buntecon de la Esperanta kulturo kaj komunumo", kiel ĝi devus, laŭ la dokumento pri la redaktopolitiko de la revuo, aperanta en la retejo de UEA.
- Pri tio respondecas ankaŭ la estraro, ĉar ĝi ekscese observas la gvidlinion, ke la "redaktoro rajtas libere decidi pri la enhavo de la revuo", opinias Ulrich Lins.
Laŭ li estas klare, ke la malkresko de la abonantaro estas kaŭzita de la malkontento pri la revuo.
Libera Folio turnis sin rekte al redaktoro Stano Marček por ekscii, kiel li sintenas al la kritikoj pri mankanta redakcia linio, kaj kiel li proponas evoluigi la revuon, se lia kontrakto estos longigita je plia jaro. Anstataŭ respondi, li esprimas sian malkontenton pro la laŭ li tro kritikaj demandoj:
- Ĉu ne strange ke vi daŭre atakas min, vian kolegon? Neniam eĉ vorto pri kontento. Kiom da malamo, atakemo, riproĉemo... Plurfoje mi ja proponis al vi kunlaboron, helpi plibonigi la revuon, kontribui. Nu, pli facile estas kritiki ol kunlabori.
Rilate la malkreskantan abonantaron li rezignacie konstatas, ke ankaŭ dum pli fruaj jaroj la abonkvanto malkreskis:
- Estus bone se vi komparus la skribitajn ciferojn kun tiuj el la tempo de miaj antaŭuloj. Certe ankaŭ tiam falis kaj la membraro kaj la abonantaro. Neniu ĝis nun sukcesis haltigi tiun fenomenon, se mi bone memoras.
Efektive la eldonkvanto de la revuo Esperanto dum multaj jaroj montras falantan tendencon, interalie pro la drastaj ŝanĝoj okazintaj en la strukturo de la Esperanto-movado lige kun la disfalo de la orienta bloko. Tamen la periodo ekde 2002 estas unika en tio, ke la kvanto de pagitaj abonoj malkreskis mezume je pli ol 100 ekzempleroj jare - de 4.590 en 2001 al 3.765 en la pasinta jaro, dum la kvanto de membroj kun Jarlibro samperiode eĉ kreskis, de 1.661 al 1.701.
La tuta falo de la membraro en tiu periodo okazis en la revu-ricevaj kotizkategorioj. Laŭ la buĝeto de UEA oni povas taksi, ke la perdo de 825 abonantoj egalas al perdo de enspezo de preskaŭ 40.000 eŭroj jare.
La decido havi redaktoron en Slovakio siatempe estis farita interalie por ŝpari monon. Laŭ Mark Fettes tamen estas granda malavantaĝo, ke la redaktoro ne troviĝas en la CO:
- Kiam mi laboris kiel redaktoro, mi disponis pri ĉiuj informrimedoj de la Centra Oficejo - biblioteko, korespondado, spertaj kolegoj en konstanta kontakto kun ŝlosilaj aktivuloj. Kiam oni decidis ŝpari monon per reveno al la malnova sistemo de eksteroficeja redaktoro, oni faris grandan retrosalton, laŭ mi.
Antaŭ ok jaroj UEA efektive ŝparis multe da mono per la aranĝo, interalie ĉar la presado kaj ekspedado de la revuo malpli kostis en Slovakio ol Nederlando. Intertempe tiu prezodiferenco malaperis, kaj la revuo estas denove presata en Nederlando. Tamen la salajro de tuttempa redaktoro en la Centra Oficejo evidente kostus pli, ol la nuna rekompenco al partatempa eksteroficeja redaktanto.
Alia antaŭa redaktoro, István Ertl, konfesas, ke lin en la revuo Esperantoĉefe interesas la rubriko Laste aperis, la recenzoj, kaj la nekrologoj. Koincide, tiuj rubrikoj estas redaktataj en la Centra Oficejo, ne de la redaktoro mem.
- La cetero restas por poste, se entute. Mi havas la impreson ke multon el la enhavo mi jam konas, leginte la samajn informojn, ofte per sama teksto, en la reto. Iom tristigas min konstati ke la diagnozo farita en Libera Folio jam du fojojn, en 2005 kaj 2008 restas valida ankaŭ en 2010. La tempoj ŝanĝiĝas, sed la revuo malmulte. Por sukcesa kaj altnivela revuo ni bezonus novan koncepton. La epoko de paperaj revuoj ne forpasis, kiel montras la ekzemplo de la vigle redaktata La Ondo de Esperanto.
Nikola Rašić, antaŭa konstanta kongresa sekretario de UEA, estas unu el la kritikantoj de la nuna revuo.
- La revuon mi jam delonge ne legas, nur foliumas. Enhave senkoncepta, grafike malalloga, lingve malzorga, ĝi ne plenumas la ĉefajn taskojn kiujn oni atendas de la gvida revuo en la Esperanto-mondo.
Libera Folio: Kiel laŭ vi devus evolui la redakcia linio de la revuo, por ke membroj de UEA plu opiniu inde pagi por la abono, kaj por ke la revuo logu novajn membrojn al la asocio?
- La redaktoro devus ne nur raporti pri lokaj kunvenoj kaj dependi de hazardaj envenaĵoj pri la eventoj, sed fakte stiri la enhavon per klara koncepto pri la deziroj de legantoj kaj evolustrategio de la movado. La revuo devas esti la avangardo. Eĉ estante la oficiala organo de UEA la redaktoro devas esti intelekte sendependa de la estraro kaj libera en sia redakta politiko. Oni devus sisteme trakti iujn temojn, provoki, proponi, iniciati, diskutigi, mobilizi, motivi, partoprenigi. La revuo devus same funkcii ankaŭ direkte al la estraro, ne nur sekvi ĝin kiel afiŝiga bulteno. Nome, la revuo apartenas ne al la Estraro aŭ al la CO sed al la membroj kaj ĉiuj legantoj. Ĝi devus servi kiel komunikilo inter la gvidantaro kaj membraro.
Ĉu laŭ vi estus dezirinde, ke la estraro de UEA antaŭ la plilongigo de la nuna kontrakto esploru aliajn solvojn?
- Montri ke oni rimarkas ke la revuo ne evoluas bone estus jam grava signo ke io ja moviĝas ankaŭ en la Estraro. En tiu ĉi kazo jam temp' está por ia ŝanĝo. Interalie ŝanĝo de la Estrara funkcimaniero. La movado en ĉi-krizaj tempoj bezonas klarajn gvidliniojn kaj la revuo devas havi la decidan rolon en la nun necesega strategia turno.
Ĉu laŭ vi estus preferinde, ke la redaktoro de la revuo laboru en la Centra Oficejo, kiel estis en antaŭaj periodoj?
- Dum mi oficis en la CO, tie sidis ankaŭ la redaktoro. Por mi kiel kongresa sekretario tio estis ege praktika solvo, sed ankaŭ por la aliaj kolegoj. La revuo havas ligojn kun ĉiuj aspektoj de la Movado kaj ja devas servi kiel ligilo. Tiusence ankaŭ por la redaktoro estas pli bone se li/ŝi mem troviĝas ĉiutage meze en la fluo. Ni ne forgesu ke la redaktoro estas unu el la plej gravaj personoj en la movado. La nuna redaktoro ŝajne ne vidis sian pozicion tiel kaj ne prenis serioze tiun respondecon.
Ankaŭ Ulrich Lins opinias, ke la redaktoro devus troviĝi en la Centra Oficejo:
- Jes, tio nepras. En la CO la redaktoro povos plenumi ankaŭ aliajn taskojn por UEA.
Dum la Universala Kongreso en Havano la estraro de UEA devos decidi, ĉu aŭ ne entrepreni ion por ŝanĝi la staton de la aferoj.